گیاه آویشن (Thyme): تداخلات داروئی و احتیاطات مصرف
یکی از گیاهان بسیار پرکاربرد در فرآورده‌های مورد استفاده در سرماخوردگی و درمان سرفه گیاه آویشن باغی با نام علمی Thymusvulgarisاست.
آویشن باغی از دیرباز به صورت خوراکی و موضعی در درمان علائم و بیماری‌های تنفسی و التهابی کاربرد داشته است. به طور معمول، از گل تازه گیاه روغن آویشن و از برگ‌ها و سایر بخش‌های هوائی آن عصاره آبی استخراج می‌شود. از نظر طب نوین، شواهد علمی کافی در خصوص کاربرد و اثربخشی این گیاه در اندیکاسیون‌های برونشیت، سرفه‌های ناشی از عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی و سرماخوردگی‌های ویروسی و باکتریایی در دست هست.
به طور کلی، مصرف این گیاه با عوارض جانبی خاصی همراه نبوده است. تعدادی از بیماران ممکن است با مصرف خوراکی عصاره این گیاه دچار علائم گوارشی و به دنبال استفاده موضعی از روغن حاصل از آن، دچار تحریک جزئی پوستی بشوند. لازم به ذکر است که اطلاعات کافی در خصوص ایمنی و بی‌خطری مصرف سیستمیک روغن حاصل از این گیاه وجود ندارد و اکیدا توصیه می‌شود که از مصرف خوراکی این روغن اجتناب شود.
عصاره گیاه آویشن در محیط آزمایشگاهی اثرات آنتی‌باکتریال (علیهPseudomonasaeruginosa، Escherichiacoli، گونه‌های Salmonella و Shigella) و ضدقارچی (انواع گونه‌های Candida) نشان داده است. نتایج مطالعات In Vitro[1] حاکی از آن است که کارواکرول و تیمول موجود در عصاره آویشن، آنزیم استیل کولین استراز را مهار می‌کند. در نتیجه، آویشن پتانسیل افزایش غلظت مغزی استیل‌کولین و به دنبال آن بهبود علائم ناشی از آلزایمر را دارد. هر چند مطالعات انجام شده در این زمینه هنوز موفقیت‌آمیز نبوده‌اند. تیمول موجود در عصاره گیاه آویشن اثرات آنتی‌پلاکتی دارد. در صورت مصرف طولانی مدت یا با مقادیر بالا از عصاره گیاه، احتمال خون‌ریزی افزایش پیدا می‌کند. از همین رو، بیمارانی که قرار است تحت عمل جراحی قرار بگیرند، نباید از 2 هفته پیش از جراحی از فرآورده‌های حاوی آویشن استفاده کرده باشند.
علاوه‌براین، آویشن شیرازی اثرات شبه استروژنی هم از خود نشان می‌دهد. بنابراین، ممکن است سبب تشدید اختلالات وابسته به هورمون‌های زنانه (مانند سرطان پستان، سرطان رحم و تخمدان، اندومتریوز و فیبروم‌های رحمی) شود.
به نظر می‌رسد حساسیت متقابلی[2] بین این گیاه و گیاه رزماری وجود داشته باشد. توصیه می‌شود افرادی که به گیاه رزماری حساسیت دارند، از فرآورده‌های حاوی آویشن استفاده نداشته باشند.
تداخلات مهم و حائز اهمیت که بین این گیاه و فرآورده‌های داروئی گزارش شده است، به شرح زیر است:
- داروهایی که اثرات آنتی‌کولینرژیک دارند: آویشن می‌تواند اثرات آنتی‌کولینرژیکی داروهایی چون آتروپین، هیوسین، آنتی‌هیستامین‌ها و برخی از انواع داروهای ضدافسردگی را کاهش بدهد. از طرف دیگر، داروهایی که اثر آنتی‌کولینرژیک دارند هم اثرات گیاه آویشن را کمتر می‌کنند. فلذا، مصرف توام این فرآورده‌ها منطقی به نظر نمی‌رسد.
- استروژن و مشتقات استروژنی: ترکیبات شبه استروژنی گیاه آویشن با هورمون استروژن و داروهائی که ساختار مشابه با این هورمون دارند، بر سر گیرنده‌های استروژن رقابت می‌کنند. مصرف این فرآورده‌ی گیاهی، شانس باند شدن استروژن و داروهای استروژنی با گیرنده‌هایشان را کم کرده و سبب کاهش اثرات درمانی این داروها می‌شود.
- داروهای مورد استفاده در آلزایمر: مصرف همزمان آویشن و داروهای مورد استفاده در آلزایمر سبب افزایش غلظت استیل‌کولین در مغز می‌شود. در نتیجه، این ترکیب داروئی منجر به افزایش اثرات و عوارض جانبی داروهای آلزایمر خواهد شد.
- داروهای رقیق‌کننده خون: از آن‌جایی که آویشن اثرات ضدپلاکتی و ضدانعقادی دارد، مصرف آن در کنار داروهایی مثل وارفارین، آسپیرین، هپارین، کلوپیدوگرل و همچنین مسکن‌های غیراستروئیدی مثل دیکلوفناک یا بروفن باید با احتیاط زیاد انجام شود.
منبع: سایت Rxlist و کتاب PDR Herbal
ارسال نظر