بر اساس نتایج مطالعه‌ای که اخیرا در ژورنال JAMA Network Open به چاپ رسیده است، استفاده از داروهای هورمونی پیشگیری از بارداری در دوره بعد از زایمان، ریسک ابتلا به افسردگی بعد از زایمان را افزایش می‌دهد.

در این پژوهش که در قالب یک مطالعه کوهورت طراحی شده است، جمعیت خانم‌هایی که بین اول ژانویه 1997 تا 31 دسامبر 2022 برای بار اول باردار شدند (Primiparous)، مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش داروهای هورمونی در 4 دسته تقسیم‌بندی شدند: داروهای هورمونی ترکیبی خوراکی[1] (COC)، داروهای هورمونی ترکیبی غیرخوراکی[2] (CNOC)، قرص‌های حاوی پروژسترون تنها[3] (POP) و فرآورده‌های پروژسترونی غیرخوراکی[4] (PNOC). البته در بازار دارویی کشور خودمان فرآورده‌های CNOC موجود نمی‌باشند. لازم به ذکر است که داروهای هورمونی که صرفا حاوی پروژسترون هستند، از همان روز اول بعد از زایمان، قابل استفاده هستند. در حالیکه، داروهای ترکیبی هورمونی (داروهایی که یک جزء استروژنی و یک جزء پروژسترونی دارند.) به دلیل افزایش ریسک ترومبوآمبولی در 21 روز اول پس از زایمان مجاز نیستند.

بر اساس این پژوهش 40.7 درصد از جمعیت مورد مطالعه (که برابر با 610،038 نفر بوده) درطی 12 ماه پس از زایمان از داروهای پیشگیری از بارداری استفاده کرده بودند. میانگین سنی مادران مورد بررسی 27 سال بوده است و هیچیک از آن‌ها در دوسال گذشته علامتی مبنی بر ابتلا به افسردگی نداشتند. حدود 50 درصد جمعیت مورد مطالعه در عرض 7 الی 10 هفته بعد از زایمان مصرف دارو را شروع کردند. 1.5 درصد خانم‌های مورد مطالعه در طی 12 ماه بعد از زایمان، دچار افسردگی پس از  زایمان شدند. ریسک بروز افسردگی بعد از زایمان در بین مادرانی که در عرض 12 ماه بعد از زایمان از داروهای ضدبارداری هورمونی استفاده کرده‌ بودند، نسبت به سایر مادران 18 درصد بیشتر بود. شیوع افسردگی پس از زایمان در مادرانی که از داروهای هورمونی ضدبارداری استفاده نمی‌کردند، 36 درصد و در گروه مادرانی که ضدبارداری‌های هورمونی دریافت کرده‌ بودند، 54 درصد گزارش شد. به نظر می‌رسد ریسک بروز این عارضه با قرص‌های ترکیبی هورمونی بیشتر از فرآورده‌هایی است که صرفا شامل پروژسترون می‌شوند.

به علاوه، ریسک بروز افسردگی پس از زایمان به دنبال استفاده از داروهای هورمونی ضدبارداری با سن مادران رابطه عکس دارد. در مادرانی که در سنین کمتر از 20 سال زایمان داشته‌اند، احتمال ابتلا به افسردگی بالاتر گزارش شده است. هر چند بین مادران گروه 20 الی 29 سال و مادران گروه 30 سال و بالاتر تفاوت چشمگیری مشاهده نشده است. نکته جالب دیگر مربوط به سابقه ابتلا به بیماری‌های اعصاب و روان بود. ریسک بروز افسردگی پس از زایمان به دنبال استفاده از داروهای هورمونی ضدبارداری، در خانم‌هایی که سابقه مشکلات اعصلاب روان داشتند 32 درصد و در خانم‌هایی که سابقه‌ی این بیماری‌ها را نداشتند، 63 درصد گزارش شد.

3 آوریل 2025

منبع: سایت Drugs.com