همه چیز در مورد PRP در درمان استئوآرتریت (آرتروز)

امروزه استفاده از پلاسما غنی از پلاکت[1] یا PRP محبوبیت فراوانی پیدا کرده و در اندیکاسیون‌های مختلفی از آسیب‌دیدگی حین ورزش گرفته تا ریزش مو به کار می‌رود. در این روش، پلاکت‌های بیمار از پلاسما او استخراج شده، با سانتریفیوژ تغلیظ گشته و جهت افزایش سرعت ترمیم بافت، در محل آسیب دیده تزریق می‌شود. پلاکت‌ها غنی از فاکتورهای محرک رشد هستند و به واسطه این فاکتورها می‌توانند روند‌های بازساری و ترمیم را در بدن تسریع کنند. مکانیسم عمل PRP هنوز به طور کامل شناخته نشده است اما به نظر می‌رسد با تزریق PRP در محل آسیب دیده، غلظت پروتئین‌ها، فاکتورهای رشد و هورمون‌های لازم برای رشد و ترمیم بافت بالا می‌رود. از جمله کاربردهای PRP می‌توان به درمان آسیب‌دیدگی‌های عضلانی، لیگامان یا تاندون، تسریع روند بهبود بعد از جراحی، استئوآرتریت، ریزش مو و جوان‌سازی پوست اشاره نمود.

اخیرا استفاده از این فرآورده در کاهش درد بیماران مبتلا به استوآرتریت به ویژه استئوآرتریت مفاصل بزرگ مثل زانو و لگن مورد توجه قرار گرفته است. به نظر می‌رسد تزریق داخل مفصلی PRP به کاهش درد بیماران کمک می‌کند. لازم به ذکر است که PRP برای این اندیکاسیون تاییدیه سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) را ندارد و به صورت Off-lable مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش با عوارض جانبی جزئی همراه است و می‌تواند در بهبود وضعیت بیماران  مبتلا به استئوآرتریت شانه، لگن و زانو موثر باشد.

پیش از این، تزریق داخل مفصلی کورتیکواستروئیدها یا پلی‌مرهای ویسکوز مثل هیالورونیک اسید تنها گزینه‌های درمانی برای کنترل درد بیماران بودند. این داروها برای کنترل درد بیماران مبتلا به استئوآرتریت دارای تاییدیه FDA هستند. تزریق کورتیکواستروئیدها ممکن است بیمار را در معرض اختلالات اندوکرین، متابولیک، تغییر سطوح مارکرهای التهابی و آسیب به بافت غضروفی محل تزریق قرار دهد. بیماران دریافت‌کننده کورتیکواستروئید داخل مفصلی ممکن است دچار سرکوب محور آدرنال-هیپوفیز-هیپوتالاموس (HPA) بشوند. تزریق داخل مفصلی هیالورونیک اسید هم با عوارض جدی از جمله آرتریت سپتیک، واکنش‌های سودوسپتیک و شوک آنافیلاکتیک همراه است.

به صورت بالقوه، به نظر می‌رسد تزریق PRP در مقایسه با هیالورونیک اسید و کورتیکواستروئیدها مزایای زیادی دارد. حداقل هفت مطالعه مروری در مورد مقایسه PRP با هیالورونیک و کورتیکواستروئیدها در درمان استئوآرتریت زانو انجام شده است. در سه مورد از این هفت مقاله، PRP در تسکین درد و بهبود عملکرد بیمار نسبت به دو داروی دیگر برتری داشته است.

استفاده از PRP به عنوان یک گزینه درمانی در تمام مراحل استئوآرتریت جایگاه دارد. تزریق داخل مفصلی PRP در بیماران مبتلا به نوع خفیف بیماری، تاثیرات قابل توجهی در کاهش درد، بهبود علائم بالینی بیمار و ارتقا کیفیت زندگی وی ایجاد می‌کند. این بهبودی احتمالا به دلیل آزاد شدن فوری و البته مداوم فاکتورهای رشد در یک بازه زمانی طولانی رخ می‌دهد. در مطالعات دیده شده که تا 12 ماه بعد از تزریق دارو، علائم بیماران تسکین پیدا می‌کند به ویژه اگر بیمار در مراحل ابتدائی تغییرات دژنراتیو در بافت مفصل باشد. بیمارانی که 3 تزریق در ماه دریافت کرده‌اند، بهبود به مراتب بیشتری در علائم و عملکرد خود مشاهده خواهند کرد. در بیماران با استئوآرتریت متوسط، بهبود علادم بالینی بعد از تزریق حداقل دو دوز از دارو ظاهر شده است.

از آن‌جا که فرآورده تزریق شده در روش PRP، از خون خود بیمار استخراج شده است، نباید نگران بروز عوارض جانبی جدی بود اما احتمال بروز برخی عوارض از جمله عفونت موضعی، درد در محل تزریق و آسیب به اعصاب محیطی به دنبال تزریق داخل مفصلی مطرح هست.

1 دسامبر 2022

منبع: سایت Medscape.com