کیس‌های آموزشی مرکز اطلاعات دارویی، اسفند ماه 1401

بیمار اول

شرح مشکل بیمار: بیمار خانمی 43 ساله‌ای است که 1 سال قبل جراحی اسلیو معده انجام داده است. در حال حاضر، پزشک برایشان ونوفر تجویز کرده چون هموگلوبین g/dL 9 است. به چه علت پزشک به جای درمان خوراکی، درمان تزریقی را انتخاب کرده است؟ آیا می‌توانند فرآورده‌های خوراکی آهن را جایگزین کنند؟

پاسخ: جذب آهن در روده در بیمارانی که بخشی از معده آن‌ها برداشته شده است به دلیل کاهش ترشح اسید معده کاهش پیدا می‌کند. بنابراین در برخی از این بیماران برای جذب بهتر آهن نوع تزریقی را تجویز می‌کنند.

توصیه نهایی به بیمار: به دلیل کاهش جذب آهن در ایشان نوع تزریق آهن تجویز شده است.

منابع: Uptodate

دکتر آرینه هارطونیان

بیمار دوم

شرح مشکل بیمار:بیمار خانمی 77 ساله است و مشکل کنسر کولون دارد که برایش داروی اگزالیپلاتین و 5فلواوراسیل و لوکوورین تجویز شده است. بیمار جلسه دوم کموتراپی را انجام داده است. به دلیلی لخته ناشی از ورید پورت، بیمار داروی آپیکسابان را هم دریافت می‌کند. در جلسه دوم کموتراپی به اشتباه داروی اگزالیپلاتین با فلوراوراسیل ترکیب شده است. چه راه حلی دارد؟

پاسخ: ترکیب همزمان این دو دارو در یک سرم، می‌تواند تشکیل کریستال بدهد. رگ باید برای نیم ساعت با سرم دکستروز یا نرمال سالین شستشو داده شود چون یکی از این داروها قلیایی و دیگری اسیدی است و ممکن است کریستال تشکیل شود.

 توصیه نهایی به بیمار: رگ باید با سرم‌های ذکر شده در بالا نیم ساعت شستشو شود.

منابع:Trissele Stability

دکترزهرا فرساد

بیمار سوم

شرح مشکل بیمار: بیمار اقای 30 ساله‌ای است که یک ماه پیش تزریق بوتاکس در پیشانی داشته است. بعد از آن دچار افتادگی پلک چشم شده است. پزشک متخصص پوست توصیه کرده مستینون استفاده کنند. آیا این دارو در این مورد کمک‌کننده هست؟

پاسخ:در موارد پتوز ناشی از تزریق بوتاکس، خط اول درمان استفاده از قطره‌های چشمی مانند برومونیدین، اکسی‌متازولین و آپراکلونیدین است. در موارد مقاوم، مصرف آنتی‌کولین استرازها مانند پیریدوستیگمین می‌تواند کمک‌کننده باشد.

توصیه نهایی به بیمار: دارو ممکن است تجویز شود اما بهتر است ابتدا توسط متخصص چشم هم ویزیت شود تا بهترین گزینه درمانی انتخاب گردد.

منبع: Uptodate

دکتر فاطمه جام بزرگ

 بیمار چهارم

شرح مشکل بیمار: بیمار دختر بچه 3 ساله بدون هیچگونه بیماری زمینه‌ای و مصرف دارویی توسط گربه همسایه(خانگی) چنگ گرفته شدند(بدون خونریزی)، آیا نیاز هست واکسن هاری دریافت کنند؟ گربه زیر نظر دامپزشک بوده و واکسن‌هایش را مرتب دریافت می کند.

پاسخ: در نظر داشته باشند باید محل خراش گربه را با صابون و آب جاری به خوبی بشویید همچنین .با توجه به اینکه گربه تحت نظر دامپزشک است و فقط چنگ گرفته است( نه گاز گرفتن) و هیچ علائم دیگری وجود ندارد نیاز به واکسن هاری(اقدام درمانی) ندارد.

توصیه نهایی به بیمار: ایشان نیازی به واکسن هاری ندارند.هاری از طریق بزاق منتقل می شود، بنابراین احتمال ابتلا به هاری از خراش گربه خیلی کم است مگر اینکه همراه با گاز گرفتن باشد. علائم cat scratch مانند تورم غدد لنفاوی و تب به ایشان گفته شد که در صورت مشاهده به پزشک مراجعه کنند؛ به طور کلی اگر خراش یا محل گاز گرفتن گربه قرمز یا متورم شد و علائمی شبیه آنفولانزا از جمله سردرد، کاهش اشتها، خستگی، درد مفاصل یا تب بروز کرد، باید به پزشک مراجعه شود.

منابع: UpToDate

دکتر محمدرضا حیدری

بیمار پنجم

شرح مشکل بیمار: بیمار پسر 12ساله­ای است که از 3-4 ماه قبل، در پی ابتلا به یک نوع ویروس، دچار سرفه شده است. سرفه­ها به قدری شدید بوده که او را بیمارستان میبرده­اند. پس از چندین مراجعه به متخصصین آسم و آلرژی، به متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده شده است. زیرا به نظر می‌رسیده که سرفه‌های بیار جنبه نورولوژیک دارد. با مراجعه به یک متخصص "جراح مغز و اعصاب" با موارد زیر، دارودرمانی شده است: (مصرف داروها از 10 روز قبل شروع شده است)

Pimozide 4 mg/ ¼ / TDS after 5 days à 4 mg/ ½ / TDS

Lorazepam 1 mg/ ½ / Daily after 5 days à 1 mg

Asentra 50 mg/ ½ / BD

Biperiden 2 mg/ TDS

Pantoprazole 40 mg/ Daily صبح ناشتا

Montlukast 10 mg/ BD

Wt: 70 kg

پس از مصرف دارو ها به مدت 5 روز، علائم سرفه مجدد ایجاد شده و با تماس با پزشک خود، دوز دو داروی پیموزاید و لورازپام دو برابر شده است.

دیشب، در پی باشگاه و تمرینی که مرتبط با گردن نیز بوده، بیمار دچار گرفتگی یک طرفۀ گردن شده است. طوری که گردن به صورت یک طرفه کج شده و نمیتوانسته گردن را صاف کند. درد به دست منتقل نمیشده. کمر هم درد میکرده. یک بار هم هنگام راه رفتن در خیابان به دلیل کج شدن یک طرفۀ گردن و کمر، به زمین افتاده. بی قراری داشته، گریه میکرده، کمی کاهش هوشیاری پیدا کرده و خواب­آلودگی داشته است. تب نداشته. کمی تنگی نفس هم داشته است. پس از علائم، ابتدا او را به بیمارستان فیاض‌بخش برده­اند، متوکاربامول برایش تجویز کرده­اند. کمی بهتر شده. پس از کاهش درد موقت، مجدداً درد و گرفتگی و کج­شدگی گردن شروع شده. بیمارستان با تشخیص مسمومیت دارویی او را به بیمارستان لقمان ارجاع داده است در آنجا هم برایش آرامبخش زده­اند. الان مجدد درد کمر دارد. برای وی در بیمارستان MRI انجام نشده است. دارودرمانی تا دیشب طبق دستور پزشک انجام شده است. 

مصرف داروها را ادامه بدهد یا خیر؟

پاسخ: با توجه به شرح­حال ارائه شده، دو احتمال برای این درد وجود دارد. ممکن است در ادامۀ ورزش باشد و دیسک آسیب دیده باشد. با توجه به اینکه MRI گرفته نشده، قابلیت رد یا تایید در این خصوص وجود ندارد. اما اینکه این درد به شانه­ها و دستها منتقل نشده است، احتمال این مسئله تا حدی کاهش می­یابد. همچنین ممکن است این عارضه، به دلیل عارضۀ اکستراپیرامیدال پیموزاید باشد. سن بیمار، افزایش دوز دارو، تداخل رده X با سرترالین نیز ریسک فاکتورهای بروز این عارضه در این بیمار است و شرح حال ارائه شده نیز بیشتر به نفع این مورد می­باشد.

Selective Serotonin Reuptake Inhibitors may enhance the adverse/toxic effect of Pimozide. Severity Major Reliability Rating Good

در صورتیکه عارضۀ اکستراپیرامیدال تشخیص داده شود طبق توصیۀ منابع، دارو قطع می­شود.

توصیه نهایی به بیمار: با توجه به شرایط بیمار، بیمار به یک پزشک متخصص "جراحی مغز و اعصاب اطفال" ارجاع داده شد.

منابع:

Lexicomp® Drug Interactions

UpToDate

دکتر نیلوفر نوحی

 بیمار ششم

شرح مشکل بیمار: بیمار آقا 60 ساله‌ای هستند که دچار کنسر مثانه شده‌اند. انکولوژیست برای ایشان داروی BCG داخل مثانه‌ای تجویز کرده است. آیا بعد از تزریق دارو، نیاز به اقدام احتیاطی خاصی وجود دارد؟

لازم به ذکر است همسر بیمار، خانم 55 ساله‌ای هستند که 5 سال پیش به TB مبتلا شده بودند و الان نگران هستند که داروی همسرشان سبب عود مجدد بیماری TB در ایشان بشود.

پاسخ: دارویBCG حاوی فرم زنده Bacillus Calmette-Guerin می‌باشد که پس از تزریق داخل مثانه‌ای، تا 6 ساعت، در ادرار بیمار وجود دارد و می‌تواند به اطرافیان انتقال داده شود.

توصیه نهایی به بیمار: جهت کاهش احتمال انتقال بیماری به اطرافیان، نکات زیر باید تا 6 ساعت بعد از هر بار تزریق داخل مثانه‌ای BCG رعایت شود:

• بیمار نباید از توالت‌های عمومی استفاده کند.
• جهت رقیق‌سازی باکتری در ادرار، بیمار باید مایعات زیادی بنوشد.
• برای جلوگیری از پاشیدن ادرار به اطراف، بهتر است بیمار روی توالت فرنگی بشیند.
• پس از هر بار ادرار، توالت باید با 2 فنجان مایع سفیدکننده رقیق نشده ضدعفونی شود. سفیدکننده باید تا 20 دقیقه روی سطح بماند و سپس با آب زیاد شسته شود.
•  اگر لباس‌های بیمار به دلیل بی‌اختیاری ادرار آلوده شد، لباس‌ها باید بلافاصله و به صورت جداگانه از سایر لباس‌ها، در ماشین لباس‌شویی، شسته شوند.
• در صورتی که بیمار از پوشک استفاده می‌کند، پوشک آلوده به ادرار بیمار، باید پیش از دور ریخته شدن، به مایع سفیدکننده آغشته شود.
• بیمار باید تا چند روز پس از هر جلسه درمان با BCG، از داشتن رابطه جنسی خودداری کند. علاوه بر این، توصیه می‌شود در تمام طول دورهدرمان، در حین رابطه جنسی، از کاندوم استفاده شود.

منابع: Clevelandclinic.org

دکتر هستی فتوگرافی