کیس‌های آموزشی مرکز اطلاعات داروئی 13 آبان، بهمن ماه 1400

بیمار اول

 شرح مشکل بیمار: بیمار خانمی 48 ساله است که سابقه ی جراحی برای خارج کردن صفرا در سال گذشته و سابقه ی جراحی ریه به دلیل برونشکتازی داشته اند و درحال مصرف لیورگل 140 برای کبد چرب می باشند. بیماربا علایم سرفه و تنگی نفس که به دلیل ترشحات پشت حلق برای ایشان ایجاد شده است؛به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه نموده است. بیمار تب نداشته است. پزشک برای بیمار سیپروفلوکساسین 500 هر 8ساعت و لوراتادین روزانه یک عدد و برم هگزین هر 8 ساعت تجویز کرده است. آیا میان لیورگل و دارو های بیمار تداخلی وجود دارد؟

پاسخ و توصیه نهایی به بیمار:

فرآورده ی لیورگل حاوی عصاره ی گیاه خارمریم بوده و در درمان کبد چرب کاربرد دارد. مطالعات در زمینه ی تداخلات فرآورده کم بوده و بر اساس مطالعات فعلی تداخلی میان این دارو و دارو های دیگر بیمار وجود ندارد.

بیمار سیپروفلوکساسین را می تواند همراه غذا استفاده کند تا عوارض گوارشی دارو کم شود و بهتر است در آن وعده ی غذایی فراورد های لبنی نباشد.

دوز روزانه ی داروی سیپروفلوکساسین به طور معمول هر 12 ساعت 500 میلی گرم یا 750 میلی گرم می باشد که در موارد درمان تشدید برونشکتازی بیماران به صورت دوز هر 12 ساعت 750 میلی گرم یا 500 میلی گرم هر 8 ساعت می تواند تجویز شود.

منابع:up to date/ lexi interacts/webmd/ rxlist/ بروشور دارو

دکتر امیرحسین قهرمانیان

بیمار دوم

شرح مشکل بیمار:بیمار خانمی 67 ساله است که دارای سابقه دیابت با قند خون ناشتا حدود 150-160و قند خون دوساعته 180-190 می باشد.داروهای مصرفی ایشان زیپتین 50،سینوریپا 5/1000 و گلیبنکلامید میباشد. پزشک غدد به تازگی قرص گلتریو 10/5/1000 را به ایشان معرفی کرده اند. سوالی که دارند این است آیا خوب است این دارو را مصرف کنند؟

پاسخ: فرآورده گلتریو حاوی امپاگلیفوزین، لیناگلیپتین و متفورمین است. با توجه به این که هر 5 میلی گرم لیناگلیپتین معادل 100 میلی گرم سیتاگلیپتین است و قند ناشتا و دوساعته مریض کنترل نبوده است احتمالا پزشک با تجویز این داروقصد داشتهدوز دارو های وی را افزایش دهد.

توصیه نهایی به بیمار:این دارو را مصرف کنید و طی یک هفته قند خون ناشتا و دو ساعته را اندازه بگیرند و با پزشک خود در میان بگذارند.

منابع:uptodate

دکتر پردیس فتحی

بیمار سوم

شرح مشکل بیمار:بیمار آقایی 17 ساله است که به دلیل استرس کنکور دچار ریزش موی شدید شده است. پزشک معالج در اقدام اولیه برای بهبود ریزش موی ایشانPRP therapy  را توصیه کرده است. آیا می توان برای فردی که زیر 18 سال است  PRPرا انجام داد؟

پاسخ: برای درمان ریزش مو پس از معاینه ی اولیه آزمایشات خونی مربوط به فقر آهن، مشکلات تیروئیدی و کمبود ویتامین بررسی میشود. اقدامات مربوط مثل استفاده از ماینوکسیدیل مکمل های غذایی و فرآورده های هورمونی مانند فیناستراید نیز برای درمان اولیه توصیه می شود. در صورت عدم بهبودی می توان از روش هایی مانند مزوتراپی PRP و روش های تهاجمی استفاده کرد. مطالعاتی که برای PRP انتشار یافته اند عموما برای افراد با سن بالای 18 سال می باشند. در مواردی که ریزش موی بیمار به دلیل موارد دیگر مانند استرس باشد اقدام به درمان مشکل اصلی بیمار می شود.

توصیه نهایی به بیمار: با توجه به اینکه بیمار سن پایین 18 سال دارد و هیچ درمان دیگری برای ایشان تا این زمان بررسی نشده است، انجام PRP توصیه نمی شود. همچنین توصیه می شود با متخصص اعصاب و روان برای استرس صحبت شده و نظر متخصص پوست و موی دیگری را نیز جویا شود.

منابع: up to date

دکتر پوریا صریحی

بیمار چهارم

شرح مشکل بیمار:بیمار کودکی 2 ساله‌ با وزن 12 کیلوگرمی است که به دلیل تشنج از 6 ماهگی در حال مصرف فنی‌توئین به صورت 8 سی سی هر 12 ساعت می‌باشد. کودک دچار گاستروانتریت شده و از 4 روز پیش تهوع، درد شکمی، بیرون‌روی و استاتوره دارد. تست PCRکووید منفی بوده و آنالیز و کشت مدفوع به نفع عفونت ژیاردیا می‌باشد. متخصص اطفال برای وی شربت مترونیدازول به صورت 7 سی‌سی هر 8 ساعت برای 7 روز تجویز کرده است.علاوه بر دارو های ذکر شده کودک فولیک اسید 1 میلی‌گرم یک بار در روز و دیسیکلومین به صورت 4 سی‌سی هر 8 ساعت مصرف می کند. آیا تداخلی بین داروهای بیمار وجود دارد؟

پاسخ: تداخل دارویی ماژوری بین داروها وجود ندارد. با این وجود، مصرف هم‌زمان فنی‌توئین با مترونیدازول باید با احتیاط انجام شود. مترونیدازول غلظت سرمی فنی‌توئین را بالا می‌برد و ریسک بروز عوارض و سمیت این دارو را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر، داروی فنی‌توئین می‌تواند غلظت سرمی مترونیدازول را کاهش دهد. در صورت استفاده از فرآورده‌های حاوی پروپیلن گلایکول فنی‌توئین، بیمار ممکن است دچار عوارض شبه‌دی‌سولفیرام بشود. فلذا در حین مصرف این فرآورده و تا 3 روز بعد از قطع آن باید از مصرف مترونیدازول خودداری کرد.

توصیه نهایی به بیمار:

بیمار باید از نظر عوارض و علائم سمیت فنی‌‌توئین پایش شود. در صورت بروز عدم تعادل، گیجی، سرگیجه، تهوع، استفراغ، ضعف عمومی و خواب آلودگی در بیمار، به پزشک اطلاع بدهید.

استفاده از مترونیدازول در بیمارانی که به صورت مزمن از داروی فنی‌توئین استفاده می‌کنند، ممکن است با شکست درمان همراه باشد. پس از اتمام دوره مصرف دارو، حتما آزمایش مجدد و تست‌های Follow up انجام شود.

اشکال دارویی موجود در ایران حاوی پروپیلن گلایکول نمی‌باشد و نیازی به احتیاط خاصی وجود ندارد.

منابع:Uptodate

دکتر هستی فتوگرافی

بیمار پنجم

شرح مشکل بیمار: شرایط نگهداری انسولین نوورپید و لومیر قبل و بعد از استفاده به چه صورتی است؟

پاسخ: برند نوورپید و لومیر قبل از استفاده در یخچال باید باشد. اما بعد از استفاده میتواند یا در یخچال یا در دمای اتاق نگهداری شود.

توصیه نهایی به بیمار: انسولین های قلمی به جز برند نوورپید و لومیر پس از استفاده نباید در یخچال قرار بگیرند.

منابع:بروشور دارو

دلارام شهریاری نژاد

بیمار ششم

شرح مشکل بیمار: آیا میتوان دپاکین ساندوز را نصف کرد؟

پاسخ و توصیه نهایی به بیمار: بله میتوان این دارو را نصف کرد. درمورد فرآورده‌های والپروات نکات زیر قابل توجه است:

1. دپاکین 200، اورلپت 200 و والپروات سدیم ایرانی 200؛ هر سه این‌ها معادل 200 میلیگرم والپروات سدیم، انتریک کوتد، غیرقابل نصف کردن و قابل جایگزینی با هم می‌باشند.

2. دپاکین کرونو 500،اورلپت ال آ 500، والپروات ساندز و 500 که هر سه حاوی 145 میلیگرم والپروییک اسید و 333 میلیگرم والپروات سدیم هستند. 145 میلی از والپروییک اسید معادل با 165 میلی والپروات سدیم است و هر سه این داروها درنهایت 498 میلی گرم والپروییک اسید (همان حدود 500) و معادل 538 میلیگرم والپروات سدیم هستند. همگی SR، قابل نصف کردن و قابل جایگزینی هستند و 15.5 درصد داروی بیشتری نسبت به دپاکین دارد.

3. در خصوص دیوالپرویکس 250 و 500 و برند دیوالدین،دوزهای گفته شده معادل والپروییک اسید بوده و این فرآورده قابل جایگزینی با داروهای قبلی نیستند.

منابع: CDC

دکتر زهرا فرساد

بیمار هفتم

شرح مشکل بیمار: بیمار خانم باردار 25 ساله ایی است که در ماه ششم بارداری (هفته 24) قرار دارد و از سه ماه قبل از بارداری از ماینوکسیدیل 5 درصد موضعی هر شب استفاده می کرده است. آیا مشکلی برای جنین ایجاد می شود؟

پاسخ: ممکن است عوارض ساده ای مثل پرمویی یا عوارض بیشتر مثل ناهنجاری در جنین مشاهده شود.

توصیه نهایی به بیمار:ارجاع و بررسی غربالگری بیشتر و قطع دارو

منابع: pubmed

دکتر پریسا رضایی

بیمار هشتم

شرح مشکل بیمار:بیمار خانمی 43 ساله به دلیل سابقه خون ریزی طولانی دچار فقر آهن شده و هموگلوبین ایشان 7 است. پزشک برای ایشان 3 عدد فرینجکت تجویز کرده است اما ایشان فراموش کردند که دارو را باید هر دوروز می زدند یا هر 3 روز.با چه فاصله ای باید تزریق انجام شود؟

پاسخ:طبق بروشور دارو از فرآورده فرینجکت در هفته نباید بیش از 1000 میلیگرم تجویز شود. بنابراین مصرف هر دوروز منطقی نیست.

توصیه نهایی به بیمار:تزریق می تواند به صورت هر 3 روز یک عدد انجام شود زیرا در هفته نمی توان بیش از 1000 میلیگرم از این دارو را تزریق کرد.

منابع: uptodate، medicines.org.uk

دکتر سپیده سبحانی

 بیمار نهم

شرح مشکل بیمار: داروی پرولیا برای خانم 58 ساله مبتلا به پوکی استخوان، برای بار اول تجویز شده است. فرد در حال حاضر در حال انجام پروسه های مربوط به ایمپلنت دندان است. چه نکاتی مطرح است که باید بداند؟

پاسخ: فرد در طول استفاده از این دارو باید به خوبی بهداشت دهان و دندان را رعایت کند. اگر دندان ها نیازمند انجام پروسه های تهاجمی و جراحی هستند، بهتر است قبل شروع دارو این پروسه ها انجام شود. به طور کلی زمانی که زخم و محل انجام پروسه جراحی بهبود پیدا کرد و به اصطلاح موکوز بر روی زخم و محل جراحی را گرفت، فرد میتواند دارو را تزریق کند. از سوی دیگر تزریق دارو میتواند 4 هفته بعد اخرین دوز داروی دنوزومب یا حداقل 6 هفته قبل تزریق دارو انجام بگیرد (بازه زمانی که متوسط طول بهبودی در آن را در نظر گرفته شده است)

توصیه نهایی به بیمار:با توجه به بخیه هایی که فرد در دهان دارد و پروسه ادامه دار جراحی های دندان پزشکی فعلا دارو را تزریق نکنند و در سریع ترین زمان ممکن درباره این نکته و فاصله زمانی مطرح تا بهبودی کامل با دندان پزشک و ارتوپد صحبت کنند.

منابع:Uptodate، ncbi.nlm.nih.gov

دکتر سمانه فتاحیان

بیمار دهم

شرح مشکل بیمار: بیمار پسر 15 ساله ایی است که به اشتباه محلول موضعی روشن کننده ی پوست که به صورت ساختنی تهیه شده است و شامل هیدروکینون 4% و ترتینویین 0.025% و همچنین شامل کوجیک اسید و پروپیلن گلایکول می باشد را به صورت خوراکی به مقدار 15 قطره مصرف کرده است. در حال حاضر بیمار علائمی ندارد و سوزش و تحریک در مجاری گوارشی ایجاد نشده است. آیا نیاز به اقدامی می باشد؟

پاسخ و توصیه نهایی به بیمار: شست و شوی دهان و مصرف مایعات فراوان تا 12 ساعت بعد به بیمار توصیه شد. احتمال ایجاد سردرد و حالت تهوع و استفراغ وجود دارد. با توجه به حجم کم مصرف جای نگرانی نمی باشد.

منابع: poison.org

دکتر محمد امین گودرز

 بیمار یازدهم

شرح مشکل بیمار:بیمار آقای 30 ساله هستند و مبتلا به سرطان کولون می باشند. به دلیل دل درد شدید وانسداد روده داروی مگلومین به صورت خوراکی برای ایشان تجویزشده است ولی ایشان شک دارند که آیا دارو را میتوان به فرم خوراکی استفاده نمود؟

پاسخ: مگلومین به غیر از فرم تزریقی به صورت خوراکی نیز قابل استفاده می باشد که جهت سی­تی ­اسکن شکم و لگن 20 میلی لیتر مگلومین در یک ­و نیم لیتر آب حل شده ودرفواصل 5-15 دقیقه یک لیوان دارو خوراکی به بیمار داده می شود و لیوان آخر دقیقا قبل از انجام آزمون نوشیده می شود.

منابع: pubmed، بروشور دارو

دکتر هدی شفیعی

 بیمار دوازدهم

شرح مشکل بیمار:بیمار آقایی 70ساله است با سابقه AF که یک سال وارفارین مصرف می کرده استو در مراجعه به متخصص قلب دیگری داروی ایشان به ریواروکسابان 20 میلیگرم تغییر داده شده است. بیمار سابقه خونریزی با وارفارین نداشته و یک ماه قبل INR ایشان 1.6 بوده است. دارو های مصرفی بیمار به شرح زیر می باشد: والسارتان 80 میلیگرم دو بار در روز، آسپیرین 80 روزی یک عدد، تریامترن اچ روزی یک عدد، وارفارین 5 میلیگرم دو روز یک و نصف، یک روز یک و یک چهارم، بقیه روزها یک عدد، آملودیپین 5 میلیگرم روزی یک عدد، انسولین رگولار و ان پی اچ. بیمار سوال دارد که آیا تغییر دارو مناسب بوده است و با چه دستوری باید تغییر پیدا کند؟

پاسخ: در اکثر افراد با سابقهAF با اندیکاسیون دریافت آنتی کواگولانت استفاده از DOAC توصیه می شود و در افرادی که یکسال از وارفارین استفاده کرده اند توصیه می شود دارو به DOACتغییر کند. در صورتی که INR بیمار زیر 2.5 باشد می توان تغییر دارو را انجام داد. با توجه به مصرف آسپیرین و ریواروکسابان نیاز به مصرف پنتوپرازول وجود دارد.

توصیه نهایی به بیمار: تغییر دارو مناسب است، INR بیمار چک شود و در صورتی که زیر 2.5 بود از فردایش رواروکسابان همراه وعده غذایی شام مصرف شود. روزانه صبح ناشتا پنتوپرازول 40 میلیگرم مصرف شود. والسارتان 80 نیاز به مصرف منقسم ندارد.

منابع:up to date

دکتر سونا قاسمی

بیمار سیزدهم

شرح مشکل بیمار: آمپول حلال همراه داروی میکرورلین شکسته است. میتوانم از آب مقطر استفاده کنم؟

توصیه نهایی به بیمار: حلال مورد استفاده برای تهیه دارو مانیتول است. امکان استفاده از آب مقطر نیست. برای تهیه مجدد حلال باید با شرکت در ارتباط باشید.

منابع: بروشور دارو

نرگس نعیمی

 بیمار چهاردهم

شرح مشکل بیمار:بیمار به عنوان پیشگیری از حملات میگرن از ونلافاکسین 37.5 mg هر روز یک عدد استفاده می کند. در دو روز گذشته پس از مصرف ونلافاکسین دچار تهوع و استفراغ شده است. بیمار احساس سرگیجه و برق گرفتگی (shock-like sensations) و حس گزگز سمت راست بدن را می کند. بیمار قبل از میگرن این علائم را تجربه نمی کرده است و aura نداشته است. این عوارض ناشی از چیست؟

پاسخ:این علائم مشابه علائم سوماتیک سندروم withdrawal داروی ونلافاکسین می باشد. از جمله ی این علائم: سرگیجه، لرز، احساس سبکی سر، shock-like sensations، احساس فلج شدن، خستگی، سردرد و حالت تهوع، لرزش، اسهال و مشکلات بینایی است.

توصیه نهایی به بیمار:به بیمار توصیه شد دارو را همراه با غذا استفاده کند. برای پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ از دو قاشق دیفن هیدرامین نیم ساعت قبل از مصرف دارو استفاده کند.

منابع:uptodate

دکتر غزال شریفیان

بیمار پانزدهم

شرح مشکل بیمار:بیمارمبتلا بهARدرتاریخ 1آبانمصرفمتوترکساترا به دلیل بهبود بیماری تحت نظر پزشک قطع کرده استودر تاریخ 17دی 7 هفتهازبارداریمیگذرد. سیکل بیمار 28 روزه است و تاریخ 18 آبانآخرین تاریخی است که بیمار منس شده است. با قطع متوترکسات پیش از یک دوره از تخمک گذاری خطری جنین را تهدید میکند؟

پاسخ: با توجه به اینکه یک دوره از تخمک گذاری میگذرد احتمال وجود آسیب و خطر بسیار پایین است. طی مطالعات در مواردی که از زمان قطع دارو یک دوره تخمک گذاری نگذشته باشد هم احتمال نقص جنین بسیار پایین است و در این موارد آمار تولد کودکان سالم بالا بوده است.

توصیه نهایی به بیمار:جای نگرانی نیست. بیمار روزانه مصرف فولیک اسید 5 میلی گرم را داشته باشد و غربالگری ها را انجام دهد.

منابع:Uptodate

دکتر مهدیه فلاحتی