کیس های آموزشی مرکز اطلاعات داروئی 13 آبان، تیر ماه 1400

 

بیمار اول

 

شرح مشکل بیمار: بیمار خانم 42 ساله مبتلا به هایپرتری‌گلیسیریدمی و کبد چرب هستند که در آزمایش تری‌گلیسیرید برابر با 2500 داشته‌اند. برای بیمار علاوه بر جم‌فیبروزیل، داروی نیکوتینیک اسید تجویز شده است، که بیمار قادر به پیدا کردن این دارو نبوده است و به دنبال جایگزینی برای قرص نیکوتینیک اسید هستند. داروهای بیمار به شرح زیر است:

1. Cap Gemfibrozil                       450 mg BD
2. Tab Nicotinic acid                  1g        QD

پاسخ: به دلیل تری‌گلیسیرید بالای 850 که در دسته ی هایپرتری‌گلیسیریدمی شدید طبقه بندی می شود، نیاز به بهینه کردن درمان در این بیمار است. باید در نظر داشت داروهای موثر در هایپرتریگلیسیریدمی در تری‌گلیسیرید کمتر از 1000 موثر هستند، چرا که در سنتز و ترشح تری‌گلیسیرید از کبد نقش دارند. بنابراین در این افراد مهم‌ترین نکته رعایت رژیم غذایی به گونه‌ای است که کمتر از 5 درصد کل کالری دریافتی چربی باشد.

نام دیگر نیکوتینیک اسید، نیاسین است که به شکل مکمل در داروخانه‌ها وجود دارد.

بیمار اضافه وزن نداشتند. اما ورزش و اصلاح سبک زندگی به وی توصیه می‌شود.

پزشکی که بیمار به آن مراجعه کرده بودند فوق تخصص گوارش بوده‌اند که بهتر است با فوق تخصص غدد نیز مشورت شود. (ممکن است بیمار از درمان با استاتین و در کنار آن فنوفیبرات (به دلیل ریسک پایین‌تر میوپاتی ناشی از تداخل استاتین با فنوفیبرات نسبت به جم فیبروزیل) و یا افزایش دوز جم فیبروزیل تا 600 میلی‌گرم دو بار در روز سود ببرند.)

توصیه نهایی به بیمار:

رعایت رژیم غذایی با مقدار چربی کمتر از 5 درصد کل کالری روزانه و مشاوره با متخصص تغذیه و رژیم درمانی، پس از کاهش تری‌گلیسیرید به زیر 1000، اثرات داروها بهتر نشان داده خواهد شد - می‌توانند نیاسین را از داروخانه‌ها تهیه کنند.

- مشاوره با فوق تخصص غدد و متابولیسم

- با بهبود رژیم غذایی و اصلاح سطح تری‌گلیسیرید خون، کبد چرب نیز اصلاح خواهد شد.

     - مهمترین عارضه ناشی از هایپرتری گلیسیریدمی شدید، پانکراتیت حاد است، علائمی مثل درد شکمی، تهوع و استفراغ ممکن است به علت پانکراتیت باشد و باید پیگیری شود.

منابع: up to date ، ECS/EAS 2019 guideline

دکتر نیلوفر خوشنام راد

 

 

بیمار دوم

 

شرح مشکل بیمار: بیمار به علت بیماری آرتریت روماتوئید به صورت هفتگی از متوتروکسات استفاده می کند و به علت تزریق واکسن کرونا دوز هفته قبل را استفاده نکرده است. می خواهد بداند چه زمانی می تواند دارو را مجدد شروع کند؟

پاسخ: بیمارانی که علائم آنها کنترل است و مشکلی ندارند می توانند به علت تزریق واکسن کرونا یک دوز از متوتروکسات که به صورت هفتگی استفاده می شوند را استفاده نکند.

توصیه نهایی به بیمار: بیمار می تواند دوز هفتگی این هفته را دریافت کند.

منابع:  The American College of Rheumatology

دکتر مرضیه شهرابی

 

 بیمار سوم

شرح مشکل بیمار: بیمار آقای 15 ساله‌ای هستند که به دلیل ابتلا به کولیت اولسروز مبتلا به کم‌خونی هم شده‌اند. (Hb=9) متخصص گوارش برای ایشان آهن تزریقی فرینجکت تجویز کرده ‌است. در تزریق اول، با گذشت چند دقیقه از شروع انفوزیون، بیمار دچار کهیر، خارش و احساس سنگینی در قفسه سینه شده است. (افت فشار و تنگی نفس رخ نداده بود.) لازم به ذکر است که بیمار سابقه حساسیت به پنی‌سیلین‌ها و آلرژی غذایی دارند. سوال بیمار از این است که چه دارویی را جایگزین فرینجکت کنند؟

پاسخ: برای بیماران با سابقه حساسیت به بیش از یک دارو بایستی پیش از انفوزیون آهن، تزریق متیل پردنیزولون و H₂ blocker انجام شود و تزریق با کم‌ترین سرعت اتفاق بیفتد. (برای بیمار حاضر premedication  تزریق نشده بود.) به نظر می‌رسد بروز عارضه به دلیل عدم دریافت این داروها توسط بیمار باشد.

توصیه نهایی به بیمار: با مشورت پزشک می‌توانید بار دیگر همین دارو با همین برند را دریافت کنید؛ به شرط آن‌که premedication صحیح انجام شده و انفوزیون آهن به آهستگی انجام شود. توصیه شد بیمار یک ساعت بعد از تزریق در مرکز درمانی بمانند.

منابع:  up to date

دکتر هستی فتوگرافی

 

بیمار چهارم

 

شرح مشکل بیمار: بیماری با مرکز دارو پزشکی 13 آبان تماس گرفته و سوال دارند که آیا پایداری هالوپریدول تزریقی شرکت جانسون & جانسون در دمای بالای 40 درجه تغییر می کند؟

پاسخ: طبق بروشور دارو، پایداری دارو در دمای 15-30 درجه ارزیابی می شود. در دماهای بالاتر و پایین تر، پایداری دارو کاهش می یابد.

توصیه نهایی به بیمار: به علت احتمال آسیب دیدن فرآورده توصیه می شود از این محصول استفاده نشود.

منابع: up to date، package insert

دکتر نگین داودی

 

 

بیمار پنجم

 

شرح مشکل بیمار: بیمار آقای 73 ساله با سابقه‌ی پرفشاری‌ خون و دیابت و ITP در حال دریافت دارو های زیر می باشد:

1. متفورمین 500 میلی‌گرم             هر 12 ساعت
2. آملودیپین 5 میلی‌گرم               هرشب یک عدد
3. آسپیرین 80 میلی‌گرم               روزانه یک عدد
4. آزاتیوپرین 50 میلی‌گرم             هر 12 ساعت
5. سیکلوسپورین 50 میلی‌گرم         هر 12 ساعت

در حال حاضر آزمایش بیمار نشان دهنده پلاکت 1576000 است بیمار نگران است که آیا باید به مرکز درمانی مراجعه کند؟

پاسخ: علائمی نظیر سردرد، تب، فلاشینگ و تنگی نفس ندارد ولی سطح پلاکت با وجود مصرف سیکلوسپورین و آزاتیوپرین خیلی بالاتر از رنج نرمال است.

توصیه نهایی به بیمار: بیمار سریعا به اورژانس بیمارستان شریعتی ارجاع داده شد.

منابع: up to date

دکتر نیلوفر نمازی

 

 

 

 بیمار ششم

 

شرح مشکل: خانم 29 ساله در هفته 5 بارداری می باشند. 8 ماه از قطع مصرف رواکوتان ایشان گذشته است.آیا مشکلی برای بارداری او ایجاد می نماید؟

پاسخ: زنانی که توانایی باروری دارند باید قبل از شروع درمان دو آزمایش بارداری منفی با حساسیت ≥ [1]mIU/ml 25 داشته باشند و آزمایش باید ماهانه در طول درمان ادامه یابد. خانم هایی که قصد بارداری دارند نباید در حین درمان یا به مدت 1 ماه پس از قطع ایزوترتینوئین باردار شوند. با قطع درمان، باید بعد از آخرین دوز و یک ماه بعد از آخرین دوز، آزمایش بارداری انجام دهند.

توصیه نهایی به بیمار: با توجه به اینکه 8 ماه از قطع دارو گذشته است هیچ گونه نگرانی و منعی برای بارداری ایشان وجود ندارد.

منابع:drugs.com

دکتر هدی شفیعی

 

بیمار هفتم

 

شرح مشکل بیمار: بیمار آقایی33 ساله با علائم سرفه، تب، بی حالی، سرگیجه و حالت تهوع به پزشک مراجعه می کنند و با تشخیص کرونا داروهای زیر برای ایشان تجویز می شود:

1. لووفلوکساسین500                   هر‌24 ساعت 1عدد
2. آزیترومایسین 250                   هر‌24 ساعت 1عدد
3. فاموتیدین 40                         روزی 1عدد
4. آسپرین 80                           روزی 1عدد
5. مولتی ویتامین مینرال و زینک          روزی 1عدد
6. رسیژن                                 یک روز در میان 1 عدد زیرجلدی

 

بیمار همچنین مبتلا بهED[2]  و [3]PE بودند که توسط اورولوژیست تحت درمان با داپوکستین و سیلدینافیل بودند.

بیمار بعد مصرف آنتی بیوتیک ها دچار حالت تهوع می شدند. و طریقه مصرف داروهای تجویزی اورولوژیست را سوال داشتند.

پاسخ: حالت تهوع جز عوارض شایع هر دو آنتی بیوتیک می باشد و باید با معده پر مصرف شود.

داپوکستین باید 30-60 دقیقه قبل فعالیت جنسی و سیلدینافیل نصف قرص 1ساعت قبل رابطه باید مصرف شود. ممکن است 4 ساعت قبل تر هم مصرف شود. در صورتی که با دوز 50 میلی گرم، پاسخ کافی نداشتید می توان 1عدد قرص 100 هم مصرف کرد.

ترکیب داپوکستین و سیلدینافیل با هم در بازار دارویی وجود دارد که برای مردان با هر دو اختلالED  و PE استفاده می شود و از عوارض آن سردرد، تپش قلب و گرگرفتگی می باشد که طبق مقالات این عوارض خفیف و گذرا هستند اما آپتودیت تداخل این دو را به علت خطر افت فشارخون وضعیتی ماژور دانسته است.

توصیه نهایی به بیمار:

1-مصرف تاوانکس 2 ساعت قبل یا 6 ساعت بعد مولتی ویتامین و زینک

2-مصرف تاوانکس و آزیترومایسین با معده پر

3-در مورد رسیژن بهتر است در صورت امکان، تزریق در یک زمان مشخص )ترجیحا در ساعات غروب( انجام شود و باید در دمای 2 تا 8 درجه سانتی گراد نگه داری شود.

4-بین داپوکستین و سیلدنافیل تداخل دارویی وجود دارد و بهتر است با مشورت پزشک به جای سیلدنافیل داروی دیگری مصرف شود.

منابع:  up to date، pubmed

دکتر نسیم اکبری زاده

 

 

بیمار هشتم

 

شرح مشکل بیمار: بیمار خانم 38 ساله با سابقه ی میگرن همراه با اورا و هایپوتیروییدیسم، اخیرا برایشان داروهایی برای درمان پیشگیرانه تجویز شده است (از جمله فلوکستین، پرپرانولول و قطره ی تیمولول) و در مورد تداخل این داروها با مارولین سوال می کنند.

پاسخ: مارولین با داروهای تجویزی تداخلی ندارد ولی بحث اصلی موضوع میگرن همراه با اورا در خانم بالای 35 سال است که در این مورد بنا به توصیه ی گایدلاین های بین المللی از تجویز داروهای ضد بارداری خوراکی حاوی استروژن باید پرهیز کرد، زیرا خطر سکته مغزی را به همراه دارد.

توصیه نهایی به بیمار: به جای مصرف مارولین با مراجعه به متخصص زنان از سایر روش های جلوگیری مانند IUD و ترکیباتی که فقط حاوی پروژسترون هستند، استفاده کنند.

منابع:  up to date،WHO guideline ، lexi.com

 دکتر شکیلا یاری باش

 

بیمار نهم

 

شرح مشکل بیمار: بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی تحت درمان با کلوزاپین 100 میلی گرم به صورت روزانه می باشند. بیمار در شرح حال خود سابقه تنگی نفس با مصرف ایبوبروفن را ذکر می کند. آیا جهت درد کمر می توانند دیکلوفناک مصرف کنند؟ بین کلوزاپین و دیکلوفناک تداخلی وجود ندارد؟

پاسخ: ایبوبروفن و دیکلوفناک با کلوزاپین تداخل ندارند اما با توجه به سابقه واکنش سودوآلرژیک با ایبوبروفن مصرف دیکلوفناک در این بیمار توصیه نمی شود. جایگزین دسته داروهایNSAID  در این موارد استامینوفن و سلکوکسیب می باشند که با توجه به تداخل سلکوکسیب با کلوزاپین و اهمیت تنظیم دقیق دوز کلوزاپین توسط روانپزشک بدون مشورت با ایشان نباید این دارو مصرف شود.

توصیه نهایی به بیمار: تا زمان مراجعه به پزشک متخصص ارتوپد، برای کنترل درد کمر تنها از استامینوفن استفاده کنید و در ویزیت بعدی با پزشک، سابقه تنگی نفس با ایبوبروفن را در شرح حال ذکر کنید.

منابع: up to date

 دکتر فوژان داداش زاده

 

 

بیمار دهم

 

شرح مشکل بیمار: بیمار آقایی 25 ساله بدون هیچگونه سابقه بیماری، برای ازدواج به آزمایشگاه مراجعه کرده و تست داده اند. تست ایشان مثبت بوده و بسیار آشفته هستند. ایشان سابقه مصرف هیچ ماده ای را ندارند و می خواهند بدانند علت چیست. ایشان در این هفته سرماخورده اند و در حال مصرف کوآموکسی کلاو 625 و آنتی هیستامین دکونژستانت می باشند.

پاسخ: آنتی هیستامین دکونژستانت مصرفی دارای فنیل افرین می باشد که این ماده تست آمفتامین ها را مثبت می کند.

توصیه نهایی به بیمار: آنتی هیستامین دکونژستانت مصرفی دارای فنیل افرین می باشد که این ماده تست امفتامین ها را مثبت می کند لذا در زمان انجام تست ازدواج یا کار باید از مصرف داروهای غیر ضروری خودداری شود و یا قبل از آن باید با پزشک یا داروساز مشورت شود.

دارو قطع شود و هفته بعد مجدد تست تکرار شود.

منابع: up to date، Urine Drug Screening

دکتر سپیده سبحانی

 

 

 

 

 بیمار یازدهم

 

شرح مشکل بیمار:. بیمار خانم 32 ساله با 24BMI= با سابقه سقط جنین زیر 3 ماه، می خواهند مجدد اقدام به بارداری کنند و پزشک برایشان آزمایش ژنتیک نوشته و پس از بررسی جواب به ایشان گفته شده که جهش ژنی دارند و برای بارداری باید تا پایان بارداری آسپیرین مصرف کنند (دوز آن را نمیدانند). سوال بیمار آن است که آیا مصرف این دارو برای خودشان یا جنین خطرناک است؟

پاسخ: به صورت کلی مصرف آسپیرین به خصوص در دوز های بالای 150 میلیگرم، در خانم های باردار توصیه نمی شود، اما تجویز این دارو در برخی موارد خاص مانند افرادی که سابقه سقط یا پره اکلامپسی داشته اند یا در ریسک آن هستند (همچون افراد مبتلا به دیابت یا بیماری های خودایمنی یا سابقه سقط یا افراد با <BMI30 یا سن بالای 35 برای مادر و ...) می تواند نتایج مثبت داشته باشد. شروع مصرف آسپیرین باید قبل از هفته 16 بارداری باشد. همچنین این دارو می تواند از بروز ترومبوز در دوران بارداری جلوگیری کند. آسپیرین در این دوز عارضه خاصی برای مادر ندارد و بروز عوارض بیشتر درباره افرادی که بیماری زمینه ای دارند یا داروهای دیگر مصرف می کنند، مطرح است.

توصیه نهایی به بیمار: مصرف دارو با دوز پایین و تحت نظر پزشک متخصص با شرایط بیمار مانعی ندارد و در واقع سود آن از ضرر آن بیشتر است.

منابع:  up to date

دکتر شادناز عطارد

 

بیمار دوازدهم

 

شرح مشکل بیمار: بیمار خانمی 21 ساله که دچار افتادگی پلک بدون علت مشخص شده است و برایش قطره آپراکلونیدین تجویز شده است، بیمار سوال دارد که آیا قطره تجویز شده برای این مشکل بیمار، جایگاه درمانی دارد؟

پاسخ: آپراکلونیدین در افرادی که افتادگی پلک ناشی از سندرم هورنر و یا ناشی از تزریق بوتولینوم توکسین داشته اند موثر بوده است. دستور مصرف 3 بار در روز در صورت نیاز است.

توصیه نهایی به بیمار: به طور کلی ممکن است درمان افتادگی پلک کاملا برای بیمار رضایت بخش نباشد و از راهکارهای درمانی در صورت عدم موثر بودن داروها جراحی است که مشکلات خاص خود را دارد.

منابع:up to date

دکتر سونا قاسمی

 

بیمار سیزدهم

 

شرح مشکل بیمار: بیمار خانم 53 ساله و مبتلا به اچ پیلوری بوده است و تحت درمان قرار گرفته است.ایا نیاز است دارویی استفاده کند تا از راه دستشویی انتقال پیدا نکند؟

پاسخ و توصیه نهایی به بیمار: خیر نیازی نیست. این باکتری به طور مستقیم از بزاق انتقال پیدا می کند و راه انتقال آن از طریق آب و غذای آلوده، توالت فرنگی نیست و لذا نیازی به مصرف دارو نیست.

منابع: who.int

دکتر  زهرا فرساد

 

بیمار  چهاردهم

 

شرح مشکل بیمار: بیمار به تازگی داروهای سولفاسالازین و هیدروکسی کلروکین رو شروع کرده است که بعد از گذر 2 هفته خارش های نسبتا شدید برای ایشان ایجاد شده است. آیا داروی سولفاسالازین باعث خارش شدید می شود؟

پاسخ: خارش شدید ممکن است به علت هر کدام از این دو دارو باشد.

توصیه نهایی به بیمار: مراجعه به پزشک و قطع هر دو دارو و جایگزین کردن دارو

منابع: up to date

 دکتر رضا حجتی فرد

 

---