داروی Liafensine اولین دارو از دسته مهارکننده‌های سه‌گانه است که بازجذب سروتونین، نوراپی‌نفرین و دوپامین را مهار می‌کند. این دارو در کنترل موارد افسردگی مقاوم به درمان[1] (TRD) در افرادی که حامل ژن Ankyrin-3 (ANK3) هستند، اثربخشی و تحمل‌پذیری بسیار خوبی دارد. دارو فاز دو مطالعات بالینی را به تازگی طی کرده و تمامی شاخص‌های بالینی را در بیمارانی که حامل ژن مربوطه بودند، بهبود بخشیده است. علائم افسردگی بیمارانی که تحت درمان با Liafensine قرار گرفتند، در عرض 7 روز پس از شروع دارو به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا کرد. شروع اثر این دارو در مقایسه با سایر داروهای ضدافسردگی بسیار سریع‌تر است.

liafensine اولین داروی سیستم اعصاب و روان است که بر اساس بیومارکرهای ژنتیکی هدف‌گذاری شده است. ژن ANK3 از طریق اثرگذاری بر روی پروتئین‌های غشای سلولی نقش بسیار مهمی در روند سیگنالینگ بین نورون‌ها بازی می‌کند. این ژن بیشتر در سیستم اعصاب بیان شده و به نظر می‌رسد با بیماری‌های اعصاب و روان مثل افسردگی ارتباط مستقیم دارد. بر خلاف داروهای معمول ضدافسردگی که از طریق مهار بازجذب سروتونین یا بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین عمل می‌کنند، داروی liafensine ترنسپورترهای هر سه مونوآمین کلیدی از جمله دوپامین را مهار می‌کند. هر چند نقش ژن ANK3 در تعیین اثربخشی داروی liafensine به طور کامل شناخته نشده است. به نظر می‌رسد که این ژن روی مسیرهای سیگنالینگ دوپامین اثرگذار باشد.

به جز مطالعه فاز 2 کارآزمایی بالینی دارو که توسط شرکت سازنده، شرکتDenovo Biopharma ، انجام شده، دو مطالعه بالینی بزرگ دیگر هم در خصوص این مولکول طراحی و انجام شد که در هیچ کدام ژنتیک بیماران لحاظ نشده بود. در این مطالعات داروی liafensine نسبت به پلاسبو برتری ویژه‌ای نداشت. بنابراین، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که این دارو صرفا در بیماران حامل ژن ANK3 اثربخشی قابل‌توجهی دارد. این دارو با دوز 1 میلی‌گرم یا 2 میلی‌گرم در روز استفاده شده است که هر دو به یک اندازه برای بیماران تاثیرگذار بوده‌اند. به نظر می‌رسد دوز یک میلی‌گرم با عوارض کمتری همراه بوده و برای بیماران تحمل‌پذیرتر است. از عوارض شایع مصرف liafensine می‌توان به تهوع و سردرد اشاره کرد که برای اکثر بیماران قابل تحمل بودند.

15 سپتامبر 2025

منبع: سایت Medscape.com