درمان جدیدی برای بیخوابی بر پایه گیاه کانابیس
اختلالات خواب یکی از شایعترین مشکلات اعصاب و روان هستند که اکثریت جامعه را درگیر میکنند. علیرغم، انواع داروها و راهکارهایی که برای مدیریت این اختلال در دسترس است، همچنان بسیاری از افراد، هر یک به نوعی، با اختلال خواب دست به گریبان هستند.
همه افراد ممکن است شبهایی با خواب ناآرام یا ناکافی را تجربه کنند اما طبق تعریف علمی، زمانی فرد دچار اختلال خواب است که حداقل 3 شب در هفته و برای مدت بیشتر از 3 ماه خواب راحتی نداشته باشد. اختلال خواب مزمن با بسیاری از امراض و بیماریهای روحی و جسمی در ارتباط است. از جمله این مشکلات میتوان به بیماریهای قلبی-عروقی، انواع اختلالات اعصاب و روان و البته کاهش محسوس کیفیت زندگی بیماران اشاره نمود.
در سیستم اعصاب مرکزی، یک شبکه پیچیده از ترکیبات شیمیایی با ساختار مشابه کانابیس (endocannabinoids)، آنزیمهای متابولیزهکننده آنها و البته گیرندههای مربوطه وجود دارد. دو نوع گیرنده برای کانابیونئیدها وجود دارد: CB1R[1] و CB2R. به نظر میرسد هر دو این رسپتورها به ویژه نوع اول در فیزیولوژی خواب و القای خواب REM[2] و تثبیت فاز non-REM خواب تاثیر دارند.
فرآوردههای دارویی که بر پایه کانابیس ساخته میشوند، حاوی دو ماده موثره اصلی کانابیدول[3] (CBD) و تتراهیدروکانابینول[4] (THC) میباشند. THC پارشیال آگونیست CB1R است در حالیکه CBD نوعی تنظیمکننده آلوستریک است که از طریق تغییر ساختار فضایی آنزیم متابولیزهکننده کانابینوئیدهای درونزاد، مانع اتصال آنها به سوبسترای خود میشوند و به این ترتیب، غلظت این ترکیبات را در فضای مغز بالا میبرند.
اخیرا چندین مطالعه بالینی و پیش بالینی در زمینه اثرات خوابآوری فرآوردههای حاوی کانابیس انجام شده است که حاکی از اثرات مثبت این فرآوردهها در کیفیت و کمیت خواب افراد مورد مطالعه بودهاند. هر چند در هر یک از این مطالعات از نوع خاصی فرآورده کانابینوئیدی استفاده شده است، به نظر میرسد فرآوردههایی که در آنها نسبت CBD به THC بالاتر است، اثربخشی بهتری در کنترل مشکلات خواب دارند.
پژوهشگران کالج سلطنتی لندن اخیرا مطالعهای بر روی 124 بیمار که با فرآوردههای کانابیس درمان شده بودند، انجام دادند. این بیمار همگی بالای 18سال بودند و هر یک از نوعی اختلال خواب رنج میبردند. مبنای مطالعه، علائم و اظهارات خود بیماران بود. کمیت و کیفیت خواب بیماران بر اساس اظهارات خودشان ثبت و مورد آنالیز قرار گرفت. این بیماران تا 18 ماه بعد از شروع درمان، مورد پایش قرار گرفتند و در طی این مدت، بنا به گفتههای خودشان، خواب بهتری داشته و اضطراب کمتری را تجربه میکردند. هر چند تعداد قابل توجهی از بیماران، از حدود ماه چهارم مطالعه، نوعی مقاومت به دارو را مشاهده کردند و اثرات مثبت کمتری گزارش نمودند.
در انتها لازم به تاکید است که هنوز مطالعه گستردهای در این زمینه انجام نشده و پیش از آنکه بتوان به عنوان "داروی خواب" بر روی این فرآوردهها حساب کرد، حتما لازم است که کارآزماییهای بالینی تصادفیسازیشده و استاندارد در این زمینه انجام شود.
2 سپتامبر 2025
منبع: سایت Drugs.com
ارسال نظر