کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک[1] (HCM) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های قلبی ارثی است. بیماران مبتلا دچار هایپرتروفی عضلات بطن چپ هستند. در این اختلال، عضلات قلبی بزرگ و ضخیم می‌شوند. ضخیم شدن عضلات روند پمپاژ خون توسط قلب را دشوار می‌کند. از جمله علائمی که این اختلال ممکن است ایجاد کند عبارتند از تنگی نفس، ضربان‌های قلب غیرعادی و درد قفسه سینه به ویژه در هنگام فعالیت. در این اختلال، دیواره بین دو بطن یا سپتوم ضخیم شده و روند خروج خون از قلب را با اختلال مواجه می‌کند. در این حالت، بیماری فرد HCM انسدادی نام می‌گیرد. بیماران در این شرایط مستعد ابتلا به نارسائی قلب و ایست قلبی خواهند بود.

یکی از جدیدترین داروهایی که در مدیریت این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد، داروی Mavacamten است که در سال 2022 برای این اندیکاسیون تاییدیه سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) را دریافت کرده است.

مکانیسم عمل

Mavacamten مهارکننده آلوستریک[2]، انتخابی و برگشت‌پذیر آنزیم ATPase میوزین قلبی است که از اتصال پروتئین‌های اکتین و میوزین به یک دیگر جلوگیری می‌کند. همانطور که می‌دانید، در روند انقباض عضلات قلبی، دو پروتئین اکتین و میوزین نقش کلیدی بازی می‌کنند. اتصال این دو پروتئین و تشکیل ساختاری به نام پل عرضی باعث منقبض شدن عضلات قلبی می‌شود. داروی Mavacamten با کاهش توانایی انقباض عضلات قلبی، از هایپرتروفی این عضلات جلوگیری کرده و همچنین سبب کاهش شاخص کسر جهشی[3] (EF) می‌گردد.

 

اشکال داروئی

Mavacamten به صورت کپسول خوراکی با قدرت 2.5، 5، 10 و 15 میلی‌گرم فرموله شده است.

دوزبندی

به طور معمول، دارو با دوز 5 میلی‌گرم یک بار در روز شروع شده و در صورت نیاز و تحمل بیمار، دوز دارو می‌تواند هر 4 هفته یک بار افزایش داده شود و تا حداکثر به 15 میلی‌گرم در روز برسد. غلظت پلاسمایی دارو بایستی در محدوده 350 الی 700 نانوگرم در لیتر قرار بگیرد تا شاهد تاثیرات بالینی دارو باشیم. معمولا رسیدن به سطح پلاسمایی هدف چند هفته زمان می‌برد. در ابتدای درمان و همچنین به صورت دوره‌ای در حین دریافت دارو، وضعیت بالینی بیمار و شاخص EF بایستی پایش و بررسی شود. لازم به ذکر است که دارو فقط و فقط زمانی برای بیماران شروع می‌شود که EF بالای 55 درصد باشد. در حال حاضر، تنظیم دوز کبدی و کلیوی برای دارو در نظر گرفته نشده است. هر چند در بیمارانی که نارسایی شدید کبدی یا کلیوی دارند، دارو باید با احتیاط مصرف شود.

استفاده از دارو در بارداری و شیردهی

اطلاعات به دست آمده از مطالعات حیوانی حاکی از آن است که استفاده از Mavacamten در بارداری با سمیت برای جنین همراه است. در شروع مصرف دارو، خانم‌هایی که در سنین باروری قرار دارند، بایستی حتما از عدم بارداری خود اطمینان حاصل کنند. در هنگام مصرف و تا 4 ماه پس از آخرین دوز دارو، خانم‌ها باید یک روش موثر و مطمئن پیشگیری از بارداری داشته باشند. برخی از داده‌ها نشان می‌دهد که داروی Mavacamten ممکن است اثر برخی از پروژستین‌ها را کاهش بدهد. از همین رو، برخی پزشکان معتقدند خانم‌های مصرف‌کننده Mavacamten بهتر است در کنار داروهای هورمونی از روش‌های غیرهورمونی هم استفاده کنند.

در خصوص تاثیر Mavacamten بر روی شیر مادر، غلظت دارو در شیر و تاثیرات احتمالی آن بر روی شیرخوار اطلاعات کافی در دست نیست. بنابراین، در صورت تجویز این دارو برای خانم‌های شیرده، مزایا و معایب درمان باید به دقت سنجیده شود.

در خصوص استفاده از دارو در کودکان هیچ مطالعه‌ای انجام نشده و اطلاعاتی وجود ندارد. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که هیچ تفاوتی در ایمنی و اثربخشی دارو در بیماران سالمند مشاهده نشده است. به همین سبب، هیچ تنظیم دوزی در بیماران مسن ضرورتی ندارد.

عوارض جانبی

داروی Mavacamten انقباض عضلات قلب در فاز سیستولیک را کاهش داده و ممکن است باعث بلاک کامل برون‌ده بطنی بشود. شاخص EF در برخی بیماران مصرف‌کننده به میزان 10 درصد کاهش پیدا کرده است. از جمله شایع‌ترین عوارض دارو می‌توان به گیجی (27%) و سنکوپ (6%) اشاره کرد. سایر عوارض دارو عبارتند از:

• سردرد
• تاکی‌کاردی بطنی
• استرس کاردیومیوپاتی حاد
• آنژینا پکتوریس
• دیس‌پنه
• درد قفسه سینه
• خستگی
• ادم پا
• فیبریلاسیون دهلیزی

تداخلات داروئی

داروی Mavacamten سوبسترای آنزیم CYP2C19 و CYP3A4 است. مصرف دارو در کنار مهارکننده‌های ضعیف CYP2C19 یا مهارکننده‌های متوسط CYP3A4 منجر به افزایش غلظت خونی دارو می‌شوند. بنابراین، شاید لازم باشد دوز دارو Mavacamten با شروع این داروها کاهش پیدا کند.

مصرف همزمان Mavacamten با داروهایی که اثر اینتروپیک منفی دارند، وضعیت قلبی بیماران را وخیم‌تر می‌کند. مصرف این دارو در کنار رانولازین، وراپامیل، بتابلاکرها یا دیلتیازم ریسک نارسایی عملکردی بطن چپ و بروز نارسائی قلبی را بیشتر می‌کند. بنابراین، استفاده از این داروها به طور همزمان ممنوع است.  

 

منبع: کتاب StatPearls: Mavacamten