کیس‌های آموزشی مرکز اطلاعات دارویی 13 آبان، مرداد ماه 1401

 

بیمار اول

شرح مشکل بیمار: بیمار خانم 56 ساله مبتلا به تومور استرومال معده هستند. 1 ماه قبل جراحی برداست تومور داشته‌اند و روزانه 400 میلی‌گرم ایماتینیب استفاده می‌کنند. از دیشب دچار درد معده شده‌اند. ماهیت درد متناوب و حالت اسپاسم دارد. بیمار برای تسکین درد از شیاف دیکلوفناک استفاده کرده است. آیا می‌تواند از ایبوپروفن یا استامینوفن برای کنترل درد استفاده کنند؟

پاسخ: ایبوپروفن ممکن است غلظت ایماتینیب را کاهش دهد. بنابراین بهتر است این دو دارو با هم استفاده نشود. اگر لازم باشد هر دو دارو با هم استفاده شود حتما غلظت ایماتینیب باید پایش شود. سایر NSAIDها چنین تداخلی با ایماتینیب ندارند. مصرف استامینوفن و ایماتینیب می‌تواند منجر به افزیش سمیت کبدی شود و باید با احتیاط استفاده شوند.

توصیه نهایی به بیمار: درد گوارشی ممکن است ناشی از بیماری زمینه‌ای بیمار باشد و حتما باید بیمار به پزشک مراجعه کنند. تا زمان مراجعه می‌توانند موقتا از ناپروکسن برای کنترل درد استفاده کند.

منبع: UptoDate و Lexicomp

دکتر آرینه هارطونیان

بیمار دوم

شرح مشکل بیمار: بیمار خانم 30 ساله بدون بیماری زمینه ای ، که الان در هفته ی 27 ام بارداری بوده و در حال مصرف دارو های آسپیرین، قرص اهن، مولتی ویتامین پره ناتال و ویتامین دی هستند، کودکشان را برای تزریق واکسن قبل از مدرسه به مرکز واکسیناسیون برده اند. ایشان می خواهند بدانند واکسنی که کودک استفاده میکند آیا برای ایشان واگیر می باشد؟

پاسخ: در برنامه واکسیناسیون کشوری، برای این سن واکسن‌های سه گانه ( دیفتریف کزاز، سیاه سرفه) و واکسن فلج اطفال خوراکی استفاده می شود. واکسن سه گانه واکسن غیرفعال بوده و در نتیجه برای ان جنبه ی واگیر مطرح نمی باشد. واکسن فلج اطفال خوراکی یک واکسن زنده ضعیف شده می باشد که بعد از تلقیح بیمار به مدت 1 تا 2 هفته در ترشحات اوروفارنکس و 6 تا 8 هفته در مدفوع امکان پراکنده شدن در محیط و ایجاد آلودگی را دارد. در این کیس توجه به این نکته نیز لازم می باشد که اثربخشی واکسن فلج اطفال خوراکی به صورت مستقیم در مطالعات نشان داده نشده است و از این جهت شواهدی از میزان ایمنی فرد واکسینه شده در مقابل آلودگی مذکور وجود ندارد. همچنین ریسک دیگر در این آلودگی در مدفوع امکان بروز جهش در ویروس پولیو می باشد که این مورد هم سوالاتی درباره ی ریسک آلودگی مجدد مطرح می نماید ولی مطالعاتی در این خصوص در دسترس نمی باشد. هم چنین باید توجه داشت به دلیل ریشه کنی فلج اطفال به دنبال واکسیناسیون مطالعات اندکی در زمینه ی عفونت در دوران بارداری و ریسک های ان وجود دارد که مربوط به سال های بسیار دور می باشد. بر این اساس در دوران بارداری عفونت فلج اطفال با ریسک سقط جنین تصادفی همراه بوده ولی در کیس های گزارش شده در صورت عدم سقط جنین می تواند نرمال باشد.

توصیه نهایی به بیمار: در این مورد نگرانی واگیر بودن از واکسن سه گانه مطرح نمی باشد. برای واکسن فلج اطفال خوراکی با توجه به مطالعات محدود و نیز امکان بروز پراکندگی از مدفوع بیمار و ترشحات دهانی، برای کاهش ریسک عفونت احتمالی، در نهایت به ایشان توصیه شد تا دو هفته با کودک ارتباط دهانی مانند بوسه و یا استفاده از قاشق مشترک نداشته باشند و تا 8 هفته از تماس با مدفوع کودک خودداری شود.

منبع: UptoDate و CDC

ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1643683

دکتر امیرحسین قهرمانیان

بیمار سوم

شرح مشکل بیمار:  بیمار آقا 55 سال است. سرطان گوارش دارد. جراحی نشده است. چون برایشان امکان پذیر نبوده است.برای ایشان به علت نداشتن اشتها و ضعف عمومی، آمینواسید 10% تجویز کردند. بیمار CV LINE  ندارد و میخواهند بداند سرعت انفوزیون چه قدر باید باشد؟ وزن بیمار 42کیلوگرم و حجم امینو اسید 500 سی سی می‌باشد.

پاسخ: آمینو اسید 10% برای تزریق در رگ محیطی مناسب نیست و فلبیت می‌دهد. باید 5 % از رگ محیطی تجویز شود. سرعت انفوزیون بسته به شرکت سازنده تفاوت دارد. با توجه به این شرکت سرعت انفوزیون باید 1 سی سی /کیلوگرم /ساعت باشد .42 سی سی امینو اسید در ساعت که با توجه به وزن می شود 10 ساعت.

توصیه نهایی به بیمار: بهتر است از رگ محیطی تزریق نشود.

منبع: : Australian Product Information – Aminoven 10% (amino acids) solution for infusion

دکتر زهرا فرساد

  بیمار چهارم

شرح مشکل بیمار: بیمار کودکی 4 ساله که مختصص اطفال با تشخیص فارنژیت برایش سوسپانسوین فاراموکس با دستور هر 12 ساعت 5 سی سی تجویز کرده است، در صبح  روز اول مصرف اشتباها 10 سی سی مصرف شده است ، آیا نیاز به اقدام خاصی است؟

پاسخ: دوز مصرفی مورد نیاز آموکسی سیلین در فارنژیت 1 تا 2 بار در روز قابل استفاده است و جای نگرانی ندارد.

توصیه نهایی به بیمار: وعده شب مصرف نشود و از فردا طبق روال قبلی میتواند هر 12 ساعت 5 سی سی و یا هر 24 ساعت 10 سی سی مصرف کند.

منبع: UptoDate

دکتر سونا قاسمی

بیمار پنجم

شرح مشکل بیمار: بیمار خانم 50 ساله به دلیل فشارخون متوهگزال مصرف می نمایند. متوهگزال 47.5 درحال حاضر در بازار موجود نیست جایگزین آن چیست؟

پاسخ: بیمار در حال مصرف متوهگزال 47.5 بوده اند. در شرایط کمبود دارویی دانستن اندیکاسیون تجویز دارو برای توصیه به جایگزینی مهم است. در بیماران HF فقط متوپرولول سوکسینات با برند متوهگزال با رهش آهسته APPROVAL دارد ولی در اندیکاسیون های دیگر در صورت عدم وجود دارو در بازار دارویی شاید بتوان با فرم تارتارات (متورال) جایگزین کرد.

توصیه نهایی به بیمار: برندهای دیگر متوپرولول سوکسینات مثل متازیرو و ... را هم می توان استفاده نمود.

منبع: UptoDate

دکتر هدی شفیعی

 

بیمار ششم

شرح مشکل بیمار: بیمار کودک 4 ساله‌ای است که به دلیل تشنج میوکلونیک تحت نظر نورولوژیست می‌باشد و برای او شربت اپیلیم تجویز شده است. مادر بیمار نگران عوارض دارو هستند و در اینترنت در خصوص بررسی غلظت خونی والپروئیک اسید جهت پیشگیری از بروز عوارض دارو مطالبی خوانده‌اند. آیا لازم است این آزمایش برای کودک انجام شود؟ وزن کودک 17 کیلوگرم می‌باشد.

شربت اپیلیم هر 12 ساعت 6 سی‌سی

فولیک اسید 1 میلی‌گرم روزی 1 عدد

پاسخ: همه بیماران نیاز به مانیتورینگ سطح خونی والپروئیک اسید ندارند. به طور معمول، چنین آزمایشاتی برای مصرف‌کنندگان این دارو ضروری نیست. اندیکاسیون بررسی سطح خونی دارو (Total & Free Form) به شرح زیر است:

• در شروع مصرف و در صورت تغییر دوز در افرادی که سایر داروهای موثر بر سیستم عصبی مصرف می‌کنند.
• افرادی ک به دارو با دوز مناسب جواب نمی‌دهند هم نیاز به بررسی سطح دارو دارند تا ببینیم آیا غلظت خونی دارو مناسب نیست یا دارو بر بیمار بی‌تاثیر است.

 به طور کلی سطح خونی دارو  باید بین 50 تا 100 میکروگرم/ میلی‌لیتر باشد.

 توصیه نهایی به بیمار: کودک هیچ نیازی به بررسی غلظت خونی دارو ندارد. دوز دارو نیز با توجه به شرایط بیمار، صحیح است. در خصوص علائم ناشی از سطح بالا دارو به بیمار توضیح داده شد.

علائم شایع: بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ مکرر

علائم مهم اما ناشایع: گیجی و خواب‌آلودگی، سفتی عضلات و لرزش.

منابع:UptoDate  

دکتر هستی فتوگرافی