فلج بل

فلج بل به شرایطی گفته می شود که عصب مسئول ماهیچه های صورت اسیب دیده و منجر به ضعف یا فلج عضلانی می شود. این بیماری سالیانه 40000 نفر را درگیر می کند و هر دو جنس و همه نژادها را به میزان یکسانی درگیر می کند.دیابت و بارداری سبب افزایش خطر ابتلا می شوند.اغلب بیماران کاملا بهبود می یابند و تعدا کمی از بیماران برخی علائم را برای همه عمر خواهند داشت.

 

علل ایجاد بیماری:

این بیماری بدلیل التهاب عصب فاشیال است که ممکن است بدلیل ویروس باشد که دربرخی مطالعات اغلب ویروس هرپس سیمپلکس را عامل ایجاد بیماری می دانند.سایر ویروسها مانند ویروس هرپس زوستر،سیتومگالوویروس و ویروس اپشتین بار را نیز از علل ایجاد کننده بیماری می دانند.

التهاب سبب تورم عصب مسئول حرکات یک طرف صورت شده و بدلیل اینکه عصب بوسیله استخوان احاطه شده ،تورم سبب فشار به عصب شده و پوشش محافظ آن پاره شده و سبب تداخل در توانایی ارتباط عصب با عضله می شود و منجر به ضعف و فلج عضلات نیمه صورت می شود.

 

علائم:

ناتوانی در بالا بردن ابرو،افتادگی چشم و گوشه دهان،عدم توانایی در بستن یک چشم بطور کامل که می تواند منجر به خشک شدن چشم شود.صدای بلند می تواند منجر به احساس ناراحتی در گوش سمت درگیر شود که اصطلاحا پرشنوایی گفته می شود.برخی بیماران حس چشایی در جلوی زبان را نیز از دست می دهند.

این تغییرات منجر به تغییر ظاهر بیمار می شود و می تواند فعالیت اجتماعی بیمار را کاهش دهد.

این علائم طی 1 تا 2 روز ایجاد شده واغلب بیماران طی 3 هفته پس از بروز علائم روند بهودیشان آغاز می شود و می تواند 3 تا 6 ماه طول بکشد.

 

 

در تصویرA :ناتوانی در بالا بردن ابروی چپ و چین انداختنی سمت چپ پیشانی

در تصویرB :ناتوانی در بستن چشم چپ و بالا بردن گوشه چپ دهان

در تصویرC:به پایین افتادن گوشه چپ دهان و ناتوانی در بستن چشم چپ

 

تست تشخیصی:

تشخیص برپایه علائم و معاینات بالینی است و نیازی به ازمایشات خون و سایر تستهای تشخیصی نیست اما اغلب پزشکان تست بیماری لایم که بیماری عفونی شدیدی است و می تواند منجر به ضعف صورت شود را درخواست می کنند.

 

درمان:

درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و اقدامات درمانی جهت تسریع روند بهبودی خصوصا در ابتدای بروز علائم می باشد

مراقبت چشمی:بدلیل احتمال خشکی قرنیه استفاده از قطره اشک مصنوعی هر ساعت برای مرطوب نگه داشتن چشم توصیه می شود.پمادهای مرطوب کننده برای زمان شب مناسبتر است.امکان مصرف این پمادها در طول روز نیز وجود دارد ولی می تواند سبب تاری دید شود.

در صورت عدم توانایی بستن کامل چشم استفاده از عینک در طول روز برای حفاظت از چشم ها و استفاده ازچشم بند در شب توصیه می شود.

 

دارودرمانی:

استروییدها(پردنیزون) برای 1 هفته تجویز می شوند و با کاهش تورم عصب سبب افزایش احتمال بهبودی کامل می شوند.در صورتیکه درمان در 3 روز اول بیماری شروع شود بهترین پاسخ درمانی وجود خواهد داشت.

داروهای ضد ویروسی مانند والاسیکلوویر در مواردیکه ضعف عضلانی شدید است در همراهی با استروییدها استفاده می شود.

در صورت فلج عصب فاشیال بدلیل بیماری عفونی لایم درمان انتی بیوتیک نیاز است.

 

بهبودی:

در اغلب بیماران که علائم شدید نیست ،بهبودی بطور کاملتری صورت می گیرد.اگر علائم در طی 21 روز اول رو به بهبودی بگذارد،نشانه خوبی از درمان کامل و عدم باقی ماندن علائم بیماری است.در صورتی که اسیب عصب شدید باشد، بهبودی ممکن است به شکل غیر طبیعی صورت گیرد که در این حالت ممکن است توانایی کنترل حرکات جداگانه امکان پذیر نباشد.برای مثال :

هنگامی که بیمار چشمک می زند دچار جمع شدن ناگهانی دهان می شود.

لبخند می تواند سبب بسته شدن چشم شود.

ترشح بزاق ممکن است همراه با سرازیر شدن اشک از یک چشم شود.

حملات بعدی فلج بل ناشایع است اما در 7 تا 15 درصد بیماران دیده می شود.

 

تهیه و تنظیم :دکتر فاطمه خلیلی 
مشاور مرکز اطلاعات داروپزشکی 13 ابان