داروی Finerenone نوعی آنتاگونیست انتخابی گیرنده‌های مینرالوکورتیکوئیدی[1] (MRA) است که به مدیریت عوارض قلبی-عروقی و کلیوی در بیماران مبتلا به دیابت و بیماری‌های مزمن کلیوی کمک می‌کند. از داروهای هم‌دسته Finerenone می‌توان به اسپرینولاکتون و اپلرنون اشاره کرد. داروی Finerenone در سال 2021 توسط سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) برای درمان بیماران مبتلا به دیابت نوع دو که به نارسایی مزمن کلیوی مبتلا شده‌اند، تاییدیه دریافت کرد. استفاده از این دارو ریسک مرگ‌ومیر قلبی در بین این دسته بیماران را کاهش می‌دهد. Finerenone به تازگی و به صورت قرص‌های 10، 20 و 40 میلی‌گرمی وارد بازار داروئی ایران شده است.

مکانیسم عمل

داروی Finerenone اثرات مینرالوکورتیکوئیدها (آلدوسترون یا کورتیزول) را کاهش داده، از طریق گیرنده‌های مینرالوکورتیکوئیدی بازجذب سدیم را مهار کرده و مانع از ایجاد التهاب و فیبروز در بافت‌های اپیتلیال (کلیه) یا غیراپیتلیال (قلب و عروق) می‌شود. لازم به ذکر است که آلدوسترون به دنبال فعال شدن مسیر رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون تولید شده و در تنظیم فشار خون، تعیین سطح سدیم سرمی و احتباس آب نقش جدی بازی می‌کند.

موارد مصرف

یکی از اصلی‌ترین اندیکاسیون‌های دارو مدیریت مشکلات کلیوی در بیمارانی است که به دلیل ابتلا به دیابت نوع 2 دچار نارسائی مزمن کلیوی شده‌اند. دوز دارو باید بر اساس عملکرد کلیوی بیمار و GFR او تعیین بشود. تنظیم دوز کبدی برای دارو در نظر گرفته نشده است. هر چند مصرف دارو برای بیمارانی که نارسایی شدید کبدی دارند، ممنوع است.

در سال 2021، FDA برای استفاده از این دارو در کاهش عوارض کلیوی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی که به دیابت نوع 2 هم مبتلا هستند، تاییدیه صادر کرد. در واقع، این بیماران به دلیل ابتلا به دیابت دچار مشکلات مزمن کلیوی شده‌اند. مطابق بیانیه FDA، این دارو در کاهش مرگ‌ومیر قلبی، حملات قلبی غیرکشنده و نرخ بیمارستانی شدن این بیماران نقش مهمی ایفا می‌کند.

 

احتیاطات مصرف دارو

در هنگام شروع مصرف این دارو، سطح پتاسیم سرم حتما باید بررسی شود. علاوه‌براین، 4 هفته بعد از شروع درمان یا تغییر دوز، باز هم بررسی سطوح پتاسیم خون ضروریست. احتمال بروز هایپرکالمی با این دارو نسبتا بالاست. هر چند در هیچ کدام از کارآزمایی‌های بالینی انجام شده، هایپرکالمی ناشی از دارو منجر به بستری شدن بیمار یا قطع دائمی دارو نشده است.

مزیت رقابتی

بر خلاف سایر آنتاگونیست‌های MRA مثل اسپیرونولاکتون و اپلرنون، Finerenone ماهیت استروئیدی ندارد و منجر به بروز عوارضی مثل ژنیکوماستی نمی‌شود. علاوه‌براین، Finerenone نسبت به دو داروی دیگر Affinity یا تمایل به اتصال بیشتری برای گیرنده MR دارد و به گونه‌ای متعادل بین بافت‌های مختلف از جمله قلب و کلیه توزیع می‌شود. ریسک عارضه هایپرکالمی با این دارو کمتر از دو داروی دیگر است. دارو در کنترل پروتئینوری بیماران عملکرد قابل قبولی داشته است. لازم به ذکر است که Finerenone نسبت به این دو دارو Potency یا قدرت  بالاتری دارد.

 موارد منع مصرف دارو

مصرف همزمان Finerenone با مهارکننده‌های قوی CYP3A4 (آتازاناویر، کلاریترومایسین، ایتراکنازول و غیره) توصیه نمی‌شود. بیمارانی که نارسائی آدرنال دارند، نیز مجاز به استفاده از این ترکیب نیستند.

عوارض داروئی

از جمله عوارض نسبتا شایع Finerenone می‌توان به هایپرکالمی، افت فشار خون و هیپوناترمی اشاره کرد.

در پایان لازم به ذکر است که فرم ترکیبی این دارو به همراه امپگلیفلوزین در بازار دارویی دنیا و ایران موجود می‌باشد. این فرآورده ترکیبی در کمک به بیمارانی که همزمان به دیابت نوع 2 و بیماری‌های مزمن کلیوی مبتلا هستند، موثرتر عمل می‌کند و اثر بیشتری در کاهش شاخص بالینی نسبت آلبومین به کراتینین در ادرار دارد.

 

7 فوریه 2025

منبع: مقاله Finerenone: Clinical Application Across the Spectrum of Cardiovascular & Chronic Kidney Disease