پیشگیری از بارداری در خانم‌های مبتلا به تشنج

در گذشته ابتلا به تشنج مانعی برای باردار شدن به حساب می‌آمد و خانم‌های مبتلا به تشنج اجازه باردار شدن نداشتند. امروز 90 درصد این خانم‌ها می‌توانند باردار شوند و بارداری‌های موفقی را هم تجربه کنند. با این وجود، بارداری در خانم‌های مبتلا به تشنج با پیچیدگی‌های بیشتری همراه است. از این رو، این خانم‌ها پیش از اقدام به بارداری باید با پزشک معالج خود مشورت کنند و در صورت اجازه ایشان، باردار شوند. بنابراین، انتظار می‌رود همه بارداری‌ها در خانم‌های مبتلا به تشنج به صورت برنامه‌ریزی‌شده اتفاق بیفتد. در ادامه، راهکارهای پیشگیری از بارداری مناسب در خانم‌های مبتلا به تشنج مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

لازم به ذکر است که برخی از داروهای ضدتشنج اثرات القا آنزیمی دارند و متابولیسم دارهای ضدبارداری هورمونی به وسیله کبد را افزایش می‌دهند. داروهای ضدتشنج از نظر القای آنزیم به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند. داروهای القاکننده قوی اثربخشی داروهای ضدبارداری را به صورت محسوسی کاهش می‌دهند. داروهای القاکننده ضعیف پتانسیل کاهش اثر داروهای ضدبارداری را دارند اما در همه موارد این مشکل رخ نخواهد داد. داروهایی که اثر القای آنزیماتیک ندارند، با داروهای ضدبارداری تداخل پیدا نمی‌کنند.

القا آنزیم‌های کبدی روند متابولیسم استروژن و پروژسترون اگزوژن را تغییر داده و میزان اتصال به پروتئین آن‌ها را تغییر می‌دهند. به همین علت، اثربخشی همه داروهای ضدبارداری هورمونی به جز IUDهای حاوی پروژسترون را کاهش می‌دهند. برای خانم‌هایی که از داروهای القاکننده آنزیمی استفاده می‌کنند، روش‌های هورمونی (مثل قرص‌های ضدبارداری هورمونی) مناسب نیست. در این بیماران بهترین روش طولانی مدت پیشگیری از بارداری استفاده از IUD می‌باشد. در مواردی که IUD برای خانم مناسب نباشد، می‌توان از آمپول‌های طولانی اثر DMPA استفاده نمود.

بر اساس توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مرکز کنترل بیماری‌ها (CDC) استفاده از IUDهای حاوی مس یا لوونورژسترول بهترین گزینه برای پیشگیری از بارداری در خانم‌های مبتلا به تشنج محسوب می‌شود. IUDهای حاوی لوونورژسترول چون اثرگذاری موضعی دارند، تحت تاثیر القا آنزیم‌های کبدی قرار نمی‌گیرند و تداخل داروئی محسوسی اتفاق نمی‌افتد.  

شایان ذکر است که در بیمارانی که از داروهای القاکننده آنزیمی استفاده می‌کنند، اثرگذاری داروهای ضدبارداری اورژانسی (لوونورژسترول) کاهش می‌یابد. در صورت نیاز به استفاده از این نوع دارو، بیماران باید 1.5 میلی‌گرم لوونورژسترول را هر 12 ساعت برای دو دوز استفاده کنند.

علاوه‌بر تاثیر داروهای ضدتشنج القاکننده آنزیمی، استروژن و پروژسترون هم ممکن است روی متابولیسم برخی از داروهای ضدتشنج مثل لاموتریژین اثر داشته باشند. مصرف داروهای ضدبارداری اورژانسی غلظت خونی لاموتریژین را تا 50 درصد کاهش می‌دهد. در صورت قطع داروهای ضدبارداری هورمونی، غلظت خونی لاموتریژین به میزان چشمگیری بالا می‌رود. این اتفاق ممکن است در 7 روز استراحت بین دو بسته داروی ضدبارداری هم اتفاق بیفتد. فلذا، خانم‌هایی که لاموتریژین مصرف می‌کنند و روش ضدبارداری‌شان قرص‌های ضدبارداری هورمونی است، باید دارو را بدون استراحت و به صورت پیوسته مصرف کنند.   

منبع: سایت Uptodate