آزیترومایسین یکی از آنتی‌بیوتیک‌های پرکاربرد و از جمله داروهایست که در لیست داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت آورده شده است. علاوه‌براین، سازمان جهانی بهداشت (WHO) اسم این دارو را در بین آنتی‌بیوتیک‌هایی که احتمال مقاومت آنتی‌بیوتیکی بالایی علیه آن‌‎ها مطرح است، آورده است.

در سال‌های اخیر مصرف داروی آزیترومایسین با افزایش قابل توجهی مواجه شده است. یکی از مطالعاتی که توسط سازمان داروئی اروپا[1] (EMA) بین سال‌های 2012 تا 2021 انجام شده، نشان می‌دهد که آزیترومایسین جزء 5 آنتی‌بیوتیک اصلی تجویز شده در فرانسه، آلمان، اسپانیا، هلند و انگلستان بوده است. گزارش جدیدی در خصوص مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در ایران در دست نیست اما مقاله‌ای که در سال 2019 در خصوص الگوی مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در ایران به چاپ رسیده حاکی از آن است که آزیترومایسین چهارمین آنتی‌بیوتیک پرمصرف در کشور بوده است.

از طرف دیگر، تعداد زیادی از مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که مقاومت آنتی‌بیوتیکی نسبت به آزیترومایسین به شکل بی‌سابقه‌ای در حال افزایش است. مقاله‌ای که در آوریل 2025 در ژورنال Frontiers in Microbiology به چاپ رسیده، مقاومت نسبت به آزیترومایسین را در بین نمونه‌های بالینی بررسی شده به میزان 22 درصد گزارش کرده است. به نظر می‌رسد روند افزایش مقاومت به آزیترومایسین بعد از پاندمی کووید19 شدت گرفته باشد.

به دنبال این وضعیت، سازمان دارویی اروپا تغییرات متعددی در الگو تجویز آزیترومایسین و اندیکاسیون‌هایی که پزشک مجاز به تجویز این داروست، ایجاد کرده است. این اقدامات در راستای تجویز بهینه آزیترومایسین و به حداقل رساندن احتمال مقاومت آنتی‌بیوتیکی نسبت به آن صورت گرفته است.

طبق دستورالعمل‌های جدید، همچنان امکان تجویز آزیترومایسین در بیماری‌های تنفسی فوقانی و تحتانی، بیماری‌های مقاربتی، عفونت‌های سیستم تناسلی خانم‌ها، عفونت‌های دندانی و پیشگیری و درمان عفونت ناشی از مایکوباکتریوم آویوم در بیماران مبتلا به HIV وجود دارد. در حالیکه بعد از این اجازه تجویز آزیترومایسین در اندیکاسیون‌هایی چون آکنه ولگاریس، ریشه‌کنی عفونت هلیکوباکتر پیلوی و پیشگیری از تشدید آسم ائوزینوفیلی و غیرائوزینوفیلی از پزشکان اروپائی سلب شده است. قرار است این اندیکاسیون‌ها از منابع پزشکی و داروئی و همچنین بروشور این دارو حذف شود و در هر موردی که جایگزین داروئی مناسبی برای بیمار مطرح باشد که بتواند به عنوان جایگزین آزیترومایسین مورد استفاده قرار بگیرد، آن دارو برای بیمار تجویز گردد. پزشکان بعد از این ملزم هستند در زمان تجویز آزیترومایسین فواید و مضررات تجویز خود منجمله ریسک تشدید مقاومت آنتی‌بیوتیکی را به دقت مورد ارزیابی قرار بدهند.

23 می 2025

منبع: سایت Medscape.com