کیس‌های آموزشی مرکز اطلاعات داروئی 13 آبان، دی ماه 1400

بیمار اول

شرح مشکل بیمار: بیمار نوزادی 3 روزه است که به دلیل زردی در بیمارستان بستری شده و تحت فتوتراپی قرار دارد. پزشک متخصص نوزادان برای او IVIG تجویز کرده است. علت این تجویز چیست؟ مادر اشاره کردند که گروه خونی خودشان O منفی و گروه خونی نوزاد A مثبت می‌باشد. وزن نوزاد هنگام تولد 3 کیلوگرم و بیلی‌روبین سرم او 16 میلی‌گرم در دسی‌لیتر بوده‌است.

پاسخ: درشرایط ناسازگاری گروه خونی ABO،  Rh یا سایر ناسازگاری‌های گروه خونی که باعث بروز زردی قابل توجه نوزاد می‌شود، از داروی IVIG به جهت تعدیل واکنش‌های ایمنی نوزاد استفاده می‌شود. نتایج تحقیقات حاکی از آن است که این دارونیاز به تعویض پلاسما نوزاد را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. به نظر می‌رسد استفاده پیشگیرانه از این دارو در نوزادان با ناسازگاری گروه خونی و بدون زردی قابل توجه، اثربخشی چندانی ندارد در حالیکه در نوزادان علامت‌دار، استفاده از این دارو می‌تواند نجات‌بخش باشد. دوز درمانی دارو در نوزادانی که بعد از هفته 35 بارداری متولد شده‌اند به شرح زیر می‌باشد: تزریق وریدی: 500 تا 1000 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در دوز. این تزریق باید در عرض 2 ساعت انجام شود. درصورت نیاز،دوز ممکن است بعد از 12 ساعت تکرار شود.

توصیه نهایی به بیمار: در کنار استفاده از این داروها، شیردهی مکرر با شیر مادر می‌تواند کمک‌کننده باشد. شیردهی مداوم، سبب افزاش دفع مدفوع و نیز افزایش دفع بیلی‌روبین می‌شود.

منابع: UpToDate، Medscape

دکتر هستی فتوگرافی

بیمار دوم

شرح مشکل بیمار: پزشک برای خانمی کپسول روغن گل مغربی 1300 تجویزکرده وگفته شده هم به صورت واژینال و هم به صورت خوراکی استفاده شود.آیا میتوان این قرص را به صورت واژینال برای امادگی رحم استفاده کرد؟

توصیه نهایی به بیمار:بله با توجه به اینکه در برخی مقالات دارو به صورت واژینال مورد مصرف داشته، میتوان این مکمل را به صورت واژینال هم استفاده کرد.

منابع: webmd

دکتر دلارام شهریاری نژاد

بیمار سوم

شرح مشکل بیمار: بیمار خانم 37 ساله بدون بیماری زمینه ای در آزمایش چکاپ T4 افزایش یافته داشته است. بیمار مدتی است قرص بیوتین مصرف می کند. آیا بیوتین باعث افزایش T4  می‌شود؟

توصیه نهایی به بیمار: گزارشاتی از افزایش هورمون‌های تیروئیدی در بیماران مصرف کننده ی بیوتین وجود دارد. به بیمار توصیه شد تا مصرف بیوتین قطع و آزمایش مجدد انجام شود.

منابع:UpToDate،  ncbi.nlm.nih.gov

دکتر محمد امین گودرز

  بیمار چهارم

شرح مشکل بیمار:بیمار آقایی 50 ساله با تشخیص دو قطبی برایش لیتیم تجویز شده است و دچار لرزش شده آیا این عارضه بهبود می‌یابد؟

بیمار لیتیم را 600 میلی گرم صبح و 300  میلی گرم شب مصرف می کند. بیمار همچنین به صورت روزانه آریپیپرازول 10 میلی گرم و سرترالین 100 میلی گرم را نیز در کنار لیتیم مصرف می‌کند.

پاسخ: لرزش ناشی از لیتیم در 25درصد افراد بروز پیدا میکند، در مواردی مثل مصرف سایر داروهای آنتی سایکوتیک، سن بالا، مصرف کافئین بالاو... ریسک عارضه بیشتر است و معمولا به مرور زمان بهتر می شود. مصرف لیتیم در دوزهای منقسم و محدود کردن مصرف کافئین می تواند کمک کننده باشد و در نهایت ممکن است کاهش دوز لیتیم و یا استفاده از بتابلاکرها نیاز باشد.

توصیه نهایی به بیمار: محدود کردن مصرف کافئین،مصرف 300 میلی گرم در 3 دوز منقسم، به مرور زمان این عارضه بهتر می شود.

منابع:UpToDate

دکتر سونا قاسمی

بیمار پنجم

شرح مشکل بیمار: بیمار مبتلا به دیابت نوع دو و هایپرتنشن، در حال استفاده از لوزارتان 25 و زیپمت 500/50 هستند. به تازگی پنتوکسی فیلین 400 برای ایشان تجویز شده است. علت تجویز چه میتواند باشد؟

توصیه نهایی به بیمار: یکی از کاربردهای تائیدشده پنتوکسی‌فیلین در مشکلات کبدی به دنبال استفاده از الکل است که به مدت 4 هفته و به صورت 400 میلی‌گرم 3 بار در روز است. برای پیشگیری از دفع پروتئین در افراد دیابتی و پیشگیری از مشکلات کلیوی هم کاربرد دارد و دوز مورد تائید مطالعات سه بار در روز و به مدت 4 ماه بوده است.

منابع: ncbi.nlm.nih.gov

دکتر سمانه فتاحیان

بیمار ششم

شرح مشکل بیمار:بیمار خانمی 28 ساله و مبتلا به IBS است و سابقه حساسیت به تخم مرغ را دارد (بیمار هر وقت تخم مرغ میخورد دچار دل درد می شود) بیمار میخواهد بداند آیا استفاده از واکسن آنفولانزا مشکلی دارد؟

توصیه نهایی به بیمار: افرادی که سابقه آلرژی به تخم مرغ دارند و بعد از خوردن تخم مرغ فقط کهیر می‌زنند،می‌توانند واکسن آنفولانزا دریافت کنند.

افرادی که واکنش‌هایی غیر از کهیر از جمله آنژیوادم، دیسترس تنفسی، سبکی سر یا استفراغ مکرر به تخم مرغ داشته اند یا افرادی که به اپی‌نفرین یا سایر مداخلات پزشکی اورژانسی نیاز دارند، می‌توانند واکسن مجاز و توصیه شده آنفولانزا (به عنوان مثال، هرشکلIIVیاRIV) رادریافت کنند.چون بیمار واکسن آنفولانزا ایرانی (که یک واکسن نوترکیب است و پروسه تولید آن در جنین تخم مرغ نبوده است) دریافت میکند، مشکلی ندارد.

منابع:CDC

دکتر زهرا فرساد

 بیمار هفتم

شرح مشکل بیمار: آقایی با مشکل وز وز گوش به پزشک مراجعه داشته اند که برای ایشان آمپول اکسی توسین و اسپری بودزوناید تجویز شده است. بیمار در خصوص کاربرد اکسی توسین از مرکز داروپزشکی 13 آبان سوال دارند.

توصیه نهایی به بیمار: در مقالات به اثربخشی اسپری کردن اکسی توسین به صورت اینترانازال در درمان وز وز گوش اشاره شده است و احتمالا این مکانیسم مدنظر بوده است.

منابع: Uptodate

نرگس نعیمی

بیمار هشتم

شرح مشکل بیمار:بیمار خانمی 68 ساله هستند که 24 سال است جهت افسردگی و توهم دارو استفاده مینمایند و چند سالی است که فقط آمپول فلوفنازین استفاده نموده که ماهی یک عدد تزریق مینمایند و به دلیل نبود این دارو برای ایشان هالوپریدول دکانوات تجویز شده است. داروخانه به ایشان هالوپریدول شرکت کاسپین را داده است ایا این دارو لاکتات است یا دکانوات ؟

توصیه نهایی به بیمار:هالوپریدول شرکت کاسپین از نوع لاکتات است و بایستی از شرکت دیگری که ملح دکانوات را تولید مینمایند استفاده شود. نکته ی دیگر اینکه هالوپریدول لاکتات کوتاه اثر بوده و به صورت عضلانی و آهسته وریدی میتوان از آن استفاده نمود و هالوپریدول دکانوات طولانی اثر بوده و فقط عضلانی قابل استفاده میباشد.

منابع:drugs.com، UpToDate، ncbi.nlm.nih.gov

دکتر هدی شفیعی