حساسیت نسبت به پنی سیلین و آنتی بیوتیک های وابسته

مروری بر حساسیت نسبت به پنی سیلین: حساسیت های جدی نسبت به پنی سیلین شایع است، معادل 10% از افرادی که حساسیت گزارش می کنند. اگرچه بیش تر مردم بر این باورند که حساسیت دارند و می توانند پنی سیلین را بدون مشکل مصرف کنند، چرا که آن ها هیچ وقت واقعا حساسیت نداشته اند و یا به دلیل اینکه در طول زمان حساسیت آن ها نسبت به پنی سیلین بر طرف شده است.
افرادی که سابقه ی جزئی و دوری از واکنش های حساسیت دارویی دارند، ممکن است با گذشت زمان حساسیتشان کاهش یابد. تنها 20% از افراد بعد از گذشت 10 سال از اولین آلرژی در صورتی که در طول این زمان دوباره با آن ماده در تماس نباشند باز هم حساسیت نشان می دهند.
پنی سیلین چیست؟

پنی سیلین یکی از شایع ترین آنتی بیوتیک هایی است که تجویز می شود. این دارو بخشی از خانواده ی آنتی بیوتیک ها به نام بتا لاکتام ها می باشد، که در این خانواده تعداد داروهای زیادی وجود دارد، شامل: پنیسیلین G، نفسیلین، اگزاسیلین، کلوگزاسیلین و دی کلوگزاسیلین، آمپی سیلین، آموکسی سیلین، کاربنی سیلین، تیکارسیلین و پیپراسیلین.
هر فردی که به یکی از پنی سیلین ها حساسیت داشته باشد، باید فرض شود که به همه ی پنی سیلین ها حساسیت دارد و باید از مصرف تمام گروه خود داری کند.
واکنش نسبت به پنی سیلین: تعداد زیادی از واکنش ها نا خواسته ممکن است بعد از مصرف پنی سیلین اتفاق بیفتد. وقتی در مورد مشکلات قبلی با آنتی بیوتیک ها گزارش می دهید، بسیار مهم است که در حد امکان به دقت و به طور جزئی واکنش را توضیح دهید.
عوارض جانبی:

عارضه ی جانبی یک اصطلاح پزشکی است که برای تمامی واکنش ها ی نا مطلوبی که توسط دارو ها صورت می گیرد اطلاق می شود. هر دو عارضه ی حساسیتی یا غیر حساسیتی ممکن است اتفاق بیفتد. عوارض غیر حساسیتی بیشتر شایع هستند. مثال هایی از عوارض غیر حساسیتی شایع شامل مشکلات گوارشی و اسهال است.
بسیار مهم است که عوارض غیر حساسیتی از عوارض واقعی حساسیتی تمیز داده شوند. برخی از افراد در مواجهه با واکنش های غیر حساسیتی ، آن را تحت عنوان واکنش های حساسیتی گزارش می کنند که نتیجه ی آن این است که بیمار بدون اینکه نیاز باشد از مصرف پنی سیلین در عفونت خاصی اجتناب می کند و دارویی که کمتر موثر بوده و یا برایش سمی تر است تجویز می شود. این موضوع می تواند منجر به مقاومت یا شکست درمان شود که هزینه بر است و می تواند منجر به طولانی تر شدن بیماری شود.
هر کس که اطمینان ندارد که عارضه ای که در گذشته داشته آیا واقعا حساسیت بوده یا نه باید از مصرف آنتی بیوتیک تا زمانی که با پزشک مشورت نکرده، اجتناب کند.
راش: 

انواع خیلی مختلفی از بثورات پوستی ممکن است در طی مصرف پنی سیلین ظاهر شود:
• بثورات جلدی شامل کهیر (بر آمده، با خارش شدید که در طی ساعاتی ظاهر می شود و از بین می رود) و یا همراه با علائمی چون خس خس سینه و تورم پوست یا گلو، که نشان دهنده ی آلرژی واقعی است.

• بثورات جلدی مسطح، به صورت لکه و منتشر که روزها باقی می ماند اما تغییر نمی کنند و نشان دهنده ی آلرژی خطرناکی نیستند. این بثورات عموما بعد از گذشت چند روز از درمان شروع می شوند.

این مورد که بخواهند انواع بثورات جلدی در گذشته را از هم افتراق دهند سخت است، عکس گرفتن از بثورات همیشه می تواند کمک کننده باشد.
واکنش های حساسیتی:

واکنش حساسیتی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی دارو را به عنوان یک عامل خارجی شناسایی می کند. علائم متفاوتی می تواند نشان دهنده ی این باشد که آن فرد به پنی سیلین حساس است. این ها شامل کهیر، آنژیوادم(تورم بافت های زیر پوست، عموما اطراف صورت)، تنگی گلو و نفس، خس خس سینه، سرفه و سختی در تنفس می باشد.
سابقه ی قبلی از این دسته واکنش ها مهم است چرا که بیمار ممکن است با مصرف دوباره ی آنتی بیوتیک دچار واکنش های شدید تر مانند آنافیلاکسی شود.
آنافیلاکسی:

آنافلاکسی واکنش حساستی ناگهانی و تهدید کننده ی حیات است. علائم شامل: علائم حساسیتی و افت شدید فشار خون، سختی تنفس، درد شکمی، تورم گلو یا زبان، اسهال و استفراغ می باشد. البته خوشبختانه این عارضه شایع نیست.
تست آلرژی پنی سیلین : تست پوستی حساسیت پنی سیلین یکی از راه های قابل اعتماد برای تشخیص این است که آیا واقعا بیمار نسبت به پنی سیلین حساس است یا خیر. حدودا پاسخ تست 90% افراد منفی است.
تست آلرژی پنی سیلین در موارد زیر مهم است:
• بیمارانی که احتمال می رود نسبت به پنی سیلین و دارو های مشابه حساسیت دارند و نیازمند درمان با پنی سیلین در شرایط تهدید کننده ی حیات هستند و آنتی بیوتیک مناسب دیگری وجود ندارد.
• بیمارانی که عفونت های متعدد دارند و احتمال می رود که نسبت به آنتی بیوتیک های زیادی حساسیت دارند و برای درمانشان انتخاب های محدودی وجود دارد.
تست پوستی پنی سیلین اطلاعاتی راجع به انواع دقیق واکنش ها به دست نمی دهد. این انواع شامل واکنش های شدید از جمله تاول گسترده و کنده شدن پوست (سندرم استیون-جانسون یا TEN)، واکنش شبه آفتاب سوختگی وسیع که بعدا کنده می شود(اریترودرما)، بثورات متشکل از چشم گاو کوچک و یا بثورات با دانه های مشخص در وسط ( اریتم مولتی فرم). افراد با این انواع واکنش نباید هیچ گاه دوباره داروهایی که این عوارض را ایجاد کرده مصرف کنند چون تماس دوباره می تواند منجر به واکنش های پیشرونده ی شدید و حتی مرگ شود.
تست پوستی می بایست توسط متخصص آلرژی در مطب یا بیمارستان صورت گیرد. تست حدود 1 ساعت برای تکمیل زمان می برد. پوست توسط سوزن با محلولی رقیق از مخلوط پنی سیلین های مختلف خراش داده می شود و واکنش مشاهده می شود. این عمل ممکن است همراه با خارش باشد اما درد ندارد.
پاسخ تست پوستی مثبت شامل خارش، بر آمدگی قرمز که 30 دقیقه بماند و بعد از بین رود. تست مثبت نشان دهنده ی این است که بیمار واقعا حساسیت دارد. افراد با پاسخ تست مثبت می بایست همواره از مصرف پنی سیلین ها اجتناب کنند.
در بیماری که تست پوستی بدون واکنش مثبت صورت می گیرد، یک تک دوز با قدرت کامل از پنی سیلین خوراکی به وی برای تایید اینکه حساسیت به دارو ندارد داده می شود.دوز خوراکی به دلیل این داده می شود که تست پوستی ندرتا 100% صحت دارد. هم چنین، به دلیل اینکه 3% یا کمتر از افرادی که پاسخ تست پوستی شان منفی است هم چنان ممکن است واکنش حساسیتی را تجربه کنند ،پزشکان برای تجویز این دارو مبنی بر تست پوستی منفی بی میل هستند. اگر چه این واکنش ها خیلی خفیف هستند. در صورتی که تست پوستی و خوراکی منفی باشد، احتیاطی در آینده برای تجویز دارو ضروری نیست.
در صورتی که تست پوستی موجود نیست، انتخاب های زیر برای افرادی که ممکن است حساسیت داشته باشند ارائه می شود:
• مصرف آنتی بیوتیک دیگر
• انجام تست چالشی
• حساسیت زدایی
 تست چالشی: در صورتی که تست پوستی موجود نیست، ممکن است پزشک تنها در صورتی که بیمار به پنی سیلین احتیاج داشته باشد و هیچ داروی انتخابی دیگری وجود نداشته باشد و احتمال حساسیت واقعی کم باشد ( از حساسیت قبلی حداقل 10 سال گذشته باشد و علائم حساسیتی نشان گر حساسیت واقعی نباشد) این راه را توصیه کند. در صورتی که احتمال حساسیت واقعی زیاد باشد، حساسیت زدایی توصیه می شود. تست چالشی عموما با دوز کم خوراکی دارو شروع می شود. اگر بیمار دوز کم را تحمل کرد هر 30 -60 دقیقه دوز های بیشتری تجویز می شود تا زمانی که علائم حساسیتی دیده شود و یا به دوز کامل برسند. اگر بیمار دوز کامل را تحمل کرد، او حساس به این آنتی بیوتیک نیست.
 حساسیت زدایی: حساسیت زدایی برای بیمارانی که آلرژی واقعی دارند اما به درمان نیاز دارند صورت می گیرد.
 تکنیک: ممکن است به صورت خوراکی و یا داخل وریدی صورت گیرد. همیشه این عمل باید توسط متخصص آلژی صورت گیرد.
 محدودیت ها: اگرچه موفقیت آمیز است اما 2 محدودیت اصلی دارد:
1. حساسیت زدایی برای برخی انواع حساسیت کمک نمی کند و نباید استفاده شود، شامل: استیون جانسون، TEN، اریترودرما، اریتم مولتی فرم و ... . در تب دارویی، آنمی همولیتیک و یا سرم سیکنس کمک نمی کند.
2. این عمل موقتی است. بیمار احتمال نمی رود تا زمانی که در حال دریافت آنتی بیوتیک بلافاصله بعد از حساسیت زدایی است، دچار حساسیت شود اما اگر درمان با آنتی بیوتیک را برای بیش از 24 ساعت متوقف سازند، بیمار دوباره در ریسک برای واکنش های آلرژیک ناگهانی می باشد. در صورتی که دوباره نیاز به همان دارو باشد، حساسیت زدایی می بایست دوباره صورت گیرد
حساسیت نسبت به سایر آنتی بیوتیک ها:

تست های پوستی قابل اعتماد برای سایر آنتی بیوتیک ها وجود ندارد. بنابراین، تشخیص اینکه آیا بیمار به این آنتی بیوتیک ها حساسیت دارد یا خیر سخت است و عموما بر پایه ی سابقه ی واکنش بررسی می شود.
سفالوسپورین ها:

سفالوسپورین ها دسته ی آنتی بیوتیکی هستند که خیلی شبیه پنی سیلین هستند. برخی از اجزای این دسته شامل: سفالکسین، سفاکلر، سفوروکسیم، سفادروکسیل، سفرادین، سفپروزیل، لوراکاربف، سفتی بوتن، سفدینیر، سفدی تورن، سفپودوکسیم و سفیکسیم می باشد.
بیماران با سابقه ی حساسیت به پنی سیلین ریسک کمی برای واکنش های حساسیتی به این دسته دارویی هم دارند. افرادی که تست پوستی مثبت دارند به دلیل احتمال کمی که به حساسیت با این دارو ها وجود دارد نیاز به احتیاط بیش تری در نحوه ی تجویز این دارو ها دارند.

تهیه و تنظیم :دکتر موژان رادمهر
مشاور مرکز اطلاعات داروپزشکی 13 ابان