پژوهشگران به تازگی یک مولکول دارویی جدید کشف کرده‌اند که به نظر می‌رسد در مدیریت شیزوفرنی حاد موثر و ایمن باشد. این مولکول جدید که  CPL36 نام دارد از طریق مهار آنزیم فسفودی‌استراز 10A (PDE10A) عمل می‌کند.

همانطور که می‌دانید، به برخی علائم در بیماران شیزوفرنی علائم مثبت و به برخی دیگر از علائم، علائم منفی می‌گویند. منظور از علائم منفی مواردی هستند که شخص بیمار از نبود یا کاهش آن‌ها رنج می‌برد (مانند بی‌انگیزگی، آهسته شدن حرکات، بی‌توجهی و بی‌علاقگی بیمار به رعایت بهداشت شخصی، کاهش توانایی برقراری ارتباط با دیگران، کاهش دامنه احساسات و غیره). علائم مثبت هم رفتارهایی هستند که در فرد بیمار مشاهده می‌شود ولی افراد سالم چنین رفتارهایی از خود بروز نمی‌دهند (توهم، افکار برآشفته و صحبت‌های بهم ریخته).

شرکت داروئی Celon Pharma مولکول CPL36 را سنتز کرده و فاز 1 و 2 مطالعه بالینی آن را با موفقیت انجام داده است. در حال حاضر مطالعه‌ای دوسوکور، تصادفی‌سازی‌شده و چند مرکزی بر روی 189 بیمار در حال انجام است. بیماران مبتلا به شیزوفرنی در سه گروه تقسیم‌بندی شدند: گروه پلاسبو، گروهی که روزانه 20 میلی‌گرم از دارو دریافت کردند و گروهی که روزانه 40 میلی‌گرم از دارو دریافت کردند. 28 روز پس از مصرف دارو شاخص PANSS[1] در بیمارانی که از CPL36 استفاده کرده بودند، به طرز چشمگیری بهبود پیدا کرد. لازم به ذکر است که بیمارانی که از دوز 40 میلی‌گرم CPL36 استفاده کردند، از نظر بهبود علائم منفی وضعیت بهتری نسبت به گروهی که 20 میلی‌گرم از دارو را دریافت کردند، داشتند. بهبود علائم بیماران حدود یک هفته بعد از شروع درمان آغاز می‌شود. شایع‌ترین عوارض گزارش شده با دارو عبارتند از خواب‌آلودگی، اضطراب و بی‌خوابی. مصرف دارو سبب افزایش قابل‌توجه گلوکز خون، کلسترول تام و پارامتر‌های کبدی نشده است. عوارض اکستراپیرامیدال صرفا در 5 بیمار گروه 20 میلی‌گرم و 8 بیمار گروه 40 میلی‌گرم مشاهده شد. شدت عوارض اکستراپیرامیدال رخ داده خفیف تا متوسط عنوان شد. یک مورد تشنج Status Epilepticus در گروه 40 میلی‌گرم گزارش شد.

مکانیسم اثر این دارو با سایر داروهای آنتی‎سایکوتیک بسیار متفاوت است. داروهای معمول آنتی‌سایکوتیک از طریق مهار گیرنده‌های دوپامینی عمل می‌کنند در حالیکه این دارو جدید اثر خود را از طریق تعدیل ترشح دوپامین اعمال می‌نماید. آنزیم PDE10A آنزیمی است که سیکلیک آدنوزین مونوفسفات و سیکلیک گوانوزین مونوفسفات را هیدرولیز می‌کند و به میزان بالائی در نورون‌های خاردار متوسط جسم مخطط[2] (MSN) وجود دارد. مهار آنزیم منجر به تعدیل عملکرد MSN شده و زمینه مدیریت علائم سایکوز را فراهم می‌آورد.

در پایان شایان ذکر است که این دارو ممکن است جهت کنترل دیسکینزیا ناشی از مصرف لوودوپا در بیماران پارکینسون استفاده بشود.

23 می 2025

منبع: سایت  Medscape.com