بیمار اول

شرح مشکل بیمار: بیمار خانم 26 ساله‌ای هستند که به دلیل مشکل ریزش مو، تحت نظر متخصص پوست و مو، دوتاستراید 0.5 میلی‌گرم دریافت می‌کنند. از قبل دارویی برای ریزش مو دریافت نمی‌کردند و بیماری زمینه‌ای ندارند. می‌پرسند چه قدر قبل از اقدام به بارداری لازم هست دارو رو قطع کنند؟

پاسخ: استفاده از این دارو در طول بارداری و حتی لمس قرص در این دوران ممنوعیت دارد. اما در مورد اینکه چه مدت قبل از بارداری لازم هست دارو قطع شود، داده مشخصی در منابع وجود ندارد (احتمالا با توجه به اینکه اندیکاسیونی که مورد تایید FDA می باشد صرفا BPH است که برای خانم‌ها جایگاهی ندارد). اما با توجه به اینکه:

1. نیمه عمر حذف دارو حدودا 5 هفته هست، بنابراین برای اینکه کاملا دارو از بدن حذف شود، مدت 5 تا 6 ماه زمان لازم است (1)؛
2. افرادی که دوتاستراید دریافت کرده‌اند، تا 6 ماه بعد از آخرین دوز دریافتی امکان اهدای خون ندارند (2)؛

احتمالا دارو به مدت 6 ماه در خون فرد مصرف کننده باقی می‌ماند و ممکن است عوارض احتمالی بر جنین داشته باشد.

توصیه نهایی به بیمار: دارو 6 ماه قبل از اقدام به بارداری قطع شود و طی این مدت 6 ماه روش‌های موثر پیشگیری از بارداری استفاده شود.

منابع:

1. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6479083/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK603726/

 دکتر حورا آتشگر 

بیمار دوم

شرح مشکل بیمار: بیمار آقای 40 ساله‌ای هستند که به دلیل مشکلات خواب (بی‌خوابی و کابوس شبانه) به متخصص اعصاب و روان مراجعه کرده‌اند. برای ایشان اس‌سیتالوپرام 10 (روزی 1) و ترازودون 50 (شبی 1 عدد) تجویز شده است. در بین داروهایشان داروی پرازوسین 1 میلی‌گرم هم وجود دارد. چون هیچ مشکل ادراری نداشته‌اند، می‌پرسند آیا این دارو برای مشکل ایشان کاربرد دارد یا اشتباهی پیش آمده است؟

پاسخ: پرازوسین یک داروی آلفا 1 بلاکر است که بیشتر به عنوان یک داروی موثر بر مجاری ادراری و مورد استفاده برای آقایان مبتلا به بزرگی خوش‌خیم پروستات شناخته می‌شود اما کاربردهای دارو فقط به این مورد ختم نمی‌شود و یکی از اندیکاسیون‌های درمانی آن کمک به درمان کابوس‌های شبانه است. این دارو با لیپوفیلیسیته بالایی که دارد به راحتی از سد خونی-مغزی عبور کرده و رسپتورهای آلفا و به طور کلی سیستم نورآدرنرژیک را مهار می‌کند. پرازوسین اولین خط دارو درمانی کابوس است. هر چند در درمان کابوس سایکوتراپی و درمان بیماری زمینه‌ای که علت بروز کابوس است، جایگاه بالاتری دارند. از بین داروهای مورد استفاده در درمان کابوس (ترازودون، گاباپنتین، کلونیدین و توپیرامات)، پرازوسین بیشترین شواهد بالینی را دارد. این دارو با دوز 1 میلی‌گرم هنگام خواب شروع شده و به آهستگی در فواصل 5 تا 7 روز یک بار دوز آن افزایش پیدا می‌کند تا به اثربخشی درمانی مطلوب دست پیدا شود. 

توصیه نهایی به بیمار: تجویز دارو به درستی انجام شده است. دارو باید طبق دستور پزشک مصرف شود. چون هر دو داروی پرازوسین و ترازودون بیمار را در ریسک افت فشار خون وضعیتی قرار می‌دهند، بیمار باید در هنگام تغییر وضعیت احتیاط کرده و با آهستگی از حالت دراز کشیده یا نشسته، برخیزد.

منابع: Uptodate

دکتر هستی فتوگرافی

بیمار سوم

شرح مشکل بیمار:  بیمار خانم 63 ساله‌ای هستند که قرار است برای بررسی کیست سینه MRI همراه با کنتراست انجام بدهند. ایشان به دلیل ابتلا به دیابت روزانه 1000 میلی‌گرم متفورمین مصرف می‌کنند. می‌خواهند بدانند آیا قبل از انجام MRI و استفاده از داروی حاجب، لازم است متفورمین را قطع کنند؟

پاسخ:  مصرف همزمان متفورمین و داروهای حاجب یددار ریسک بروز لاکتیک اسیدوز و نارسائی کلیوی را افزایش می‌دهد. در پروسه انجام MRI پستان معمولا از داروهای حاجب مبتنی بر Gadolinium استفاده می‌شود که فاقد ید هستند. رایج‌ترین داروی حاجب مورد استفاده در پروسه MRI پستان، داروی  Gadobutrol با برند Gadavist می‌باشد. در دوزهای معمول این داروهای حجاب، بین 0.1 تا 0.3 میلی‌مول به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، هیچ نگرانی در خصوص تداخل با متفورمین مطرح نمی‌باشد. با توجه به دوز، نوع و ماهیت داروی حاجب مورد استفاده، نیازی به قطع متفورمین وجود ندارد.

منابع: مقاله Metformin and Contrast Agents

دکتر هستی فتوگرافی