کیس‌های آموزشی مرکز اطلاعات دارویی 13 آبان، اسفند ماه 1403

بیمار اول

شرح مشکل بیمار: بیمار 25 ساله مبتلا بهOCD مصرف کننده داروی فلوکستین به صورت هفتگی با دوز 90 میلی گرم و فرمولاسیون DR می‌باشد. یبمار باردار و شیرده نیست و داروی دیگری نیز مصرف نمی‌کند. در اولین هفته شروع مصرف دارو دچار خونریزی ماهانه شده‌اند و متوجه شده‌اند خونریزی ایشان نسبت به دوره‌های گذشته سنگین‌تر شده است. سوال دارند آیا می‌تواند این مسئله به مصرف فلوکستین ارتباطی داشته باشد. در گذشته فلوکستین 20 روزانه میخورده‌اند.

پاسخ: با توجه به اثرات مهاری فلوکستین بر روند تجمع پلاکت‌ها و ارتباط dose dependent این دارو با چنین عارضه، احتمال بروز منوراژی برای ایشان با مصرف دوز بالای به صورت هفتگی افزایش یافته است. پس این امر طبیعی و وابسته به مصرف داروی فلوکستین می‌باشد. در شرح حال‌گیری باید به این نکته دقت شود که دوز قبلی مصرف فلوکستین در ایشان چقدر بوده است و با چه فاصله‌ای از مصرف اخرین دوز فلوکستین IR مصرف فرم DR  را شروع کرده اند. مصرف هفتگی هر کپسول 90 میلی گرمی فلوکستین DR معادل مصرف روزانه 20 میلی گرم فلوکستین IR است و برای تغییر فرم دارویی باید 7 روز بین مصرف اخرین دوز 20 میلی گرمی و اولین دوز 90 میلی گرمی فاصله باشد.

توصیه نهایی به بیمار: به بیمار توضیح داده شد در صورتیکه شدت خونریزی بسیار بالا بود و موجب بی حالی و ضعف ایشان شد یا طول دوره خونریزی به بیش از 7 روز رسید به پزشک مراجعه شود.

 منابع: WHO و Fluoxetine Induced Menorrhagia

دکتر سحر مطوریان‌پور

بیمار دوم

شرح مشکل بیمار:  خانم 37 ساله در هفته 15 بارداری که به دلیل قند خون بالا یک ماه پیش به  متخصص غدد مراجعه کرده و براش انسولین دتمیر از دوز شبی 2 واحد شروع شده و به 6 واحد رسیده (زیرا پزشک گفته قند ناشتا باید کمتر از 95 باشد) و 3 روز است که برایش رپیدسولین تجویز شده2 واحد قبل از ناهار و شام. ولی وقتی قبل از غذا انسولین می‌زند، یک ساعت  بعد غذا دچار سرگیجه و بی‌حسی دست می‌شوند. قند بیمار در این شرایط اندازه‌گیری نشده است. پزشک گفته‌اند قند ناشتا  بایستی زیر 95 و قند 2 ساعته زیر 120 باشد. بیمار در بارداری قبلی مشکل قند خون نداشته. بیمار در شرح حال خود اشاره کردند که ناهار سبک و کم کربوهیدرات می‌خورند و سپس به پیاده‌روی می‌‎روند. وضعیت قند بیمار زمانی که 4 واحد دتمیر و 2 واحد آسپارت قبل ناهار و شام استفاده می‌کرده، به شرح زیر است:

ناشتا:129-106

2 ساعت بعد صبحانه:189-149

2 ساعت بعد ناهار:115-102

2 ساعت بعد شام:140-109

پاسخ: بیمار باید قند خون را در شرایطی که دچار علامت شده است، با یک دستگاه دقیق و کالیبره اندازه‌گیری کند. برای گرفتن قند بهتر است الکل استفاده نشود و دست‌ها شسته شود. خون اولیه پاک شود و از قطره خون بعدی برای اندازه‌گیری قند استفاده شود. بیمار در زمان پیک انسولین، فعالیت بدنی دارد و احتمالا همین عامل باعث هیپوکلایسمی او شده است. به خصوص که حجم کربوهیدرات مصرفی در وعده ناهار کم است. بههتر است حداقل 4 ساعت بعد انسولین آسپارت پیاده روی و فعالیت ورزشی انجام نشود.

منابع: Uptodate

دکتر ستایش اولادی

بیمار سوم

شرح حال مشکل بیمار: بیمار آقای 75 ساله‌ای هستند که از 4 ماه پیش به دنبال آنژیوپلاستی در حال دریافت داری تیکاگرلور (90 میلی‌گرم هر 12 ساعت) می‌باشند. اخیرا نتوانسته‌اند داروی تیکارگلور را در داروخانه‌های شهر پیدا کنند. متخصص قلبی ایشان به صورت تلفنی داروی کلوپیدوگرل را جایگزین کرده است. بیمار داروی اسویکس 75 از دارخانه تهیه کرده‌اند اما نمی‌دانند این دارو را باید با چه دوزبندی استفاده کنند.

داروهای مصرفی: آسپیرین 80 روزی 1 - رزواستاتین 10 روزی 1 – بیزوپرولول 5 روزی 1 – والزومیکس 5/80 روزی 1 – پنتوپرازول 40 روزی 1

پاسخ:  این دو دارو هر دو با مکانیسم بلاک P2Y12 اثرات آنتی‌پلاکتی دارند و قابل جایگزینی هستند. با توجه به اینکه اثر دوزهای 50 تا 100 میلی‌گرم کلوپیدوگرل کمی با تاخیر شروع می‌شود، بهتر است یک Loading Dose برای بیمار در نظر گرفته شود. اثر دوزهای 300 تا 600 میلی‌گرم دارو تقریبا در عرض 2 ساعت شروع می‌شود. با توجه به اینکه بیمار به تازگی تحت آنژیوپلاستی قرار گرفته و ریسک بالایی برای بروز اختلالات انعقادی و پلاکتی دارد، دوز بارگیری یا Loading Dose حتما برای ایشان در نظر گرفته می‌شود.

توصیه نهائی به بیمار: 12 تا 24 ساعت بعد از آخرین دوز داروی تیکاگرلور، 600 میلی‌گرم اسویکس (8 قرص) به بیمار داده شود. این تعداد قرص باید حتما با معده پر استفاده بشود. در ادامه، روزی یک دوز 75 میلی‌گرمی از اسویکس برای بیمار کفایت می‌کند.

منبع: Uptodate

دکتر هستی فتوگرافی