توصیه های یک داروساز در زمینه ی کمردرد

بیش از 80 درصد افراد در طول زندگی حداقل یک نوبت کمردرد را تجربه کرده اند. اگرچه درد کمر معمولاً یک مشکل پزشکی جدی نیست و اغلب به خودی خود برطرف می شود، اما وقتی درد در زندگی روزمره اختلال ایجاد می کند، می تواند آزاردهنده باشد. لذا قصد داریم تا در این مقاله به بررسی نکات قابل توجه در ارتباط با کمردرد بپردازیم. این مقاله در دو قسمت به بررسی این مشکل شایع می پردازد. در قسمت اول به بررسی علل ایجاد کمردرد، اصطلاحات مطرح در این زمینه و موارد ارجاع می پردازیم و درشماره ی بعدی خبرنامه، قسمت دوم با موضوع راهکارهای درمانی قابل توصیه و نکات مورد توجه در پیشگیری از بروز کمردرد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

استعمال دخانیات، چاقی، سن، جنس زن، کار شدید جسمی یا بی تحرکی، استرس ناشی از شغل، نارضایتی شغلی و مشکلات بهداشت روان مانند اضطراب یا افسردگی از موارد افزایش ابتلا به کمردرد به شمار می روند.

کمردرد اغلب به عنوان "حاد" (چهار هفته یا کمتر) ،"تحت حاد" (4 تا 12 هفته ) یا "مزمن" (بیش از 12 هفته طول بکشد) طبقه بندی می شود. اگرچه اکثر اپیزودهای درد حاد به سرعت از بین می روند، برخی از افراد دارای درد طولانی مدت هستند.

علل ایجاد کمردرد

موارد مختلفی می تواند باعث کمردرد شوند. بیشتر اوقات علت خاصی وجود ندارد، اما به ندرت، درد می تواند مربوط به یک بیماری یا اختلال باشد.

1. کمردرد غیر اختصاصی - بیشتر افراد (بیش از 85 درصد( به کمر دردی که پزشکان آن را کمردرد غیراختصاصی می نامند دچار هستند و این بدان معنی است که درد به طور واضح ناشی از یک بیماری خاص، ناهنجاری یا آسیب جدی ستون فقرات نیست. افراد گاهی اوقات به حالتی تحت عنوان "پرتاب شدن کمر" اشاره می کنند، به این معنی که به دنبال فعالیت بدنی (مانند بلند کردن یک جسم سنگین، بیل زدن یا خم شدن) درد ناگهانی داشتند. این نوع درد اغلب بیانگر فشار در یک یا چند عضله در قسمت تحتانی کمر است و می تواند شدید باشد.

زمانی که درد بدون دلیل مشخص ناخوشایند ایجاد شده باشد، ممکن است به شما کمک کند بدانید که این نوع از کمردرد به طور معمول طی چند هفته بهبود می یابد، و با انجام مواردی همچون استفاده از گرما و پرهیز از خوابیدن طولانی مدت می توانید احساس بهتری داشته باشید. فعالیت مجدد به محض اینکه احساس توانایی کردید، می تواند به سرعت بهبودی شما کمک کند.

2. علل جدی احتمالی - به ندرت، کمر درد ناشی از یک وضعیت جدی نخاعی، مانند عفونت ، تومور یا اختلالی بنام "سندرم[1] cauda equina" است که باعث ضعف پا و اختلال عملکرد روده یا مثانه و همچنین کمردرد می شود. علل احتمالی دیگر شامل شکستگی های ناشی از فشارمهره ای (نخاعی) است که در اثر ضعیف شدن و نازک شدن استخوان ها به دلیل پوکی استخوان، یک یا چند مهره شکسته می شوند.

افراد مبتلا به این مشکلات معمولاً علاوه بر کمردرد، ریسک فاکتور یا علائم دیگری نیز دارند.

3. علل احتمالی با جدیت کمتر - گاهی اوقات، کمردرد تحت شرایط خاص، و با خطر کمتر از جمله تغییرات جسمی ناشی از پیری طبیعی ایجاد می شود. برخی از این دلایل در زیر بحث شده است.

• بیماری دیسک پیش رونده- با گذشت زمان، ساییدگی و پارگی طبیعی می تواند با ایجاد ترک های کوچک یا کاهش مایعات در دیسک ها منجر به بیماری "دیسک پیش رونده (شکستن دیسک های نخاعی) " شود. این مساله می تواند منجر به تغییراتی در مهره های نخاعی همسایه، از جمله تشکیل bone spur یا خار استخوانی (مناطقی شامل رشد بیش از حد استخوان) شود. نامیدن این وضعیت به "بیماری" تا حدودی گمراه کننده است زیرا این تغییرات با پیری طبیعی رخ می دهد. در حالی که تغییرات در دیسک ها می تواند باعث کمردرد شود، بسیاری از افراد مسن مبتلا به بیماری دیسک پیش رونده علامتی ندارند.
• دیسک های دچار برآمدگی و فتق - ساییدگی و پارگی بیش از حد روی دیسک های ستون فقرات می تواند منجر به برآمدگی در دیسک شود، که در آن پوشش بیرونی ضعیف شده و دیسک بیرون زده می شود. بسیاری از افراد دیسک های دچار برآمدگی در آزمایش های تصویربرداری (اسکن توموگرافی کامپیوتری [CT] و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی ([MRI]  دارند اما درد کمر ندارند. با این وجود، اگر دیسک برآمده شده بر روی عصب فشار وارد کند ممکن است برخی از افراد دچار مشکل سیاتیک شوند. (دردی که از قسمت تحتانی ساق پا به پشت گسترش می یابد)
  این ساییدگی به ندرت می تواند منجر به فتق دیسک شود، که در آن پوشش بیرونی ضعیف یا پاره می شود و بافت نرم داخلی به بیرون زده می شود. مردم غالباً از این موضوع به عنوان " دیسک لغزیده " یاد می کنند. اگر دیسک روی ریشه عصبی فشار بیاورد، دیسک های دچار فتق می توانند باعث درد یا ضعف پا شوند. با این حال، دیسک های دچار فتق همچنین در تست های تصویربرداری (CTو  MRI) در افراد بدون درد کمرهم دیده می شود. دیسک های دچار فتق معمولاً با گذشت زمان بهبود می یابند زیرا بدن مواد اضافی دیسک را تجزیه می کند و فشار یا تحریک روی عصب را کاهش می دهد.

• استئوآرتریت یا آرتروز- استئوآرتریت می تواند بر روی مفاصل اتصال دهنده ی مهره های ستون فقرات به یکدیگر، به نام مفاصل فاست یا مفاصل بین مهره ای پشتی تأثیر بگذارد. این وضعیت که به عنوان آرتروپاتی مفاصل فاست شناخته می شود می تواند منجر به bone spur (خار استخوانی) در اطراف مفصل و کمردرد شود. با این حال، مانند بیماری دیسک پیش رونده، آرتروپاتی مفصل فاست با پیری بسیار شایع است و بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری هیچ علامتی ندارند.
• سر خوردگی مهره های کمری یا spondylolisthesis- سر خوردگی مهره های کمری وضعیتی است که در آن یکی از مهره های ستون فقرات تحتانی در مقایسه با دیگری به جلو می رود. سر خوردگی مهره های کمری معمولاً در اثر فشار روی مفاصل کمر ایجاد می شود و ممکن است با آرتروپاتی مفصل فاست همراه باشد. اگرچه این بیماری می تواند باعث کمردرد و سیاتیک شود، اما ممکن است به هیچ وجه علائمی ایجاد نکند.
• تنگی کانال نخاع کمری - تنگی نخاع وضعیتی است که در آن کانال مهره (فضای باز داخل مهره ها) باریک می شود. این وضعیت غالباً در اثر خارهای استخوانی ایجاد می شود، که می تواند در افراد مسن مبتلا به استئوآرتریت اتفاق بیفتد. برخی از افراد با تنگی کانال نخاعی هیچ علائمی ندارند، در حالی که برخی دیگر با راه رفتن در قسمت های تحتانی پاها درد تجربه می کنند که لنگش عصبی نامیده می شود .
• روماتیسم ستون فقرات یا ankylosing spondylitis - در افراد جوان، کمردرد ممکن است با یک بیماری التهابی به نام روماتیسم ستون فقرات همراه باشد. مبتلایان به این بیماری اغلب صبح ها دچار سفتی کمر و درد می شوند که با فعالیت بهبود می یابد.
• کمردرد شغلی - گاهی اوقات کمردرد مربوط به عوامل شغلی است. اینها می تواند شامل وضعیت نامناسب در هنگام نشستن یا ایستادن در محل کار، نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی، رانندگی در مسافت های طولانی، تکنیک های نادرست بلند کردن، بلند کردن مکرر و بلند کردن بارهای بیش از حد سنگین باشد. کمر درد در شاغلینی که طولانی مدت می نشینند به اندازه ی افرادی که بار سنگین بلند میکنند شایع است.

آشنایی با برخی از اصطلاحات متداول مرتبط با کمردرد

کمردرد ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و بسته به علت ممکن است با سایر ویژگی ها یا علائم همراه باشد. در زیر برخی از اصطلاحات متداول مربوط به کمردرد آورده شده است.

رادیکولوپاتی - رادیکولوپاتی ممکن است با کمردرد همراه باشد. رادیکولوپاتی هنگامی اتفاق می افتد که ریشه عصبی در ستون فقرات توسط چیزی که بر روی آن فشار می آورد، تحریک شود (دیسک بیرون زده ، آرتریت ستون فقرات یا حتی عضله دچار اسپاسم). علائم رادیکولوپاتی شامل انتشار درد، بی حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف عضلات در ناحیه خاص مربوط به ریشه عصبی تحت تاثیر قرار گرفته، معمولاً در قسمت پایین پا است.

سیاتیک - سیاتیک نوعی رادیکولوپاتی است. هنگامی رخ می دهد که یکی از پنج ریشه عصب نخاعی، که شاخه های عصب سیاتیک هستند، تحریک شوند. درد به طور معمول شدید، تیز و سوزناک است و از قسمت تحتانی ران یا پشت گسترش می یابد و ممکن است تا کف پا یا مچ پا برسد. همچنین ممکن است احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن ایجاد شود. گاهی اوقات، سیاتیک نیز ممکن است با ضعف عضلات پا یا قسمت پایینی پا همراه باشد. اگر دیسک دچار فتق شود، درد سیاتیک غالباً با سرفه، عطسه یا خم شدن به سمت جلو تشدید می شود.

لنگش نوروژنیک - لنگش نوروژنیک نوعی از درد است که هنگام تحت فشار قرار گرفتن نخاع به دلیل تنگ شدن کانال نخاع از آرتریت یا دلایل دیگر، می تواند رخ دهد. درد از ناحیه کمر به سمت باسن، ران ها و قسمت های پایینی پا پایین می آید که اغلب دو طرف بدن درگیر می شود و ممکن است باعث لنگش و ضعف در پاها شود. معمولاً درد هنگام کشیدگی ستون فقرات (مانند ایستادن یا راه رفتن) بدتر می شود و هنگام خم شدن ستون فقرات حین نشستن، خم کردن زانوها یا خم شدن به جلو، حتی هنگام راه رفتن، بهتر می شود.

تصویربرداری

آزمایشات تصویربرداری، از جمله اشعه ایکس، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) ، ممکن است در شرایط خاص توصیه شود.

• اشعه ایکس : ممکن است در موارد خاص همچون وجود علائم خطر برای سرطان یا شکستگی ناشی از فشار بر مهره ها در ارتباط با پوکی استخوان مورد استفاده قرار گیرد. اشعه X معمولاً جزئیات کافی برای تشخیص فتق دیسک یا تنگی کانال نخاع نشان نمی دهد. سایر شرایط شایع، مانند بیماری دیسک پیش رونده و آرتروپاتی مفصل فاست ممکن است روی اشعه ایکس دیده شود، اما اینها مشکلات شایع است که در بسیاری از افرادی که کمردرد ندارند نیز وجود دارد. به همین دلیل، و به دلیل اینکه یافتن شواهد پرتونگاری در این شرایط، رویکرد سریع در درمان را تغییر نمی دهد، معمولاً اشعه ایکس برای بررسی آنها توصیه نمی شود.
• CT scan و MR: معمولا برای تشخیص دیسک دچار فتق یا بیرون زدگی یا تنگی کانال نخاع مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا یکی از این دو روش تصویر برداری در صورتی که جراحی در نظر گرفته شود، عوامل خطر یا علائم عفونت یا سرطان وجود داشته باشد، یا کمردرد بیش از چهار تا شش هفته ادامه داشته باشد و یا علت آن مشخص نباشد، توصیه می شود.

بیشتر افراد مبتلا به کمردرد نیازی به CT یا MRI ندارند. ناهنجاری های دیسک و ستون فقرات حتی در بین افراد بدون کمردرد شایع است و در سی تی اسکن یا MRI قابل روئیت است لذا یافتن یک ناهنجاری در آزمایش تصویربرداری می تواند منجر به آزمایش و درمان بیشتر شود که ممکن است مفید یا ضروری نباشد.

موارد ارجاع به پزشک

بیشتر اوقات، یک دوره کمر درد به خودی خود بهبود می یابد و نیازی به بررسی و درمان ندارد اما گاهی افراد مبتلا به کمردرد باید توسط پزشک ارزیابی و درمان شوند. اگر کمردرد در اثر یک عامل جدی ایجاد شود، معمولاً مراجعه به جراح مغز و اعصاب یا متخصص ارتوپدی که در زمینه اختلالات کمر تخصص دارد، توصیه می شود. بهتر است در موارد زیر بیمار به پزشک ارجاع داده شود:

• اپیزود کمر درد جدید که در سن 70 سال یا بالاتر اتفاق بیافتد.
• دردی که از بین نمی رود، حتی شب یا هنگام دراز کشیدن.
• ضعف در یک یا هر دو پا یا مشکل در مثانه، روده یا عملکرد جنسی؛ اینها می تواند نشانه هایی از سندرم equina  cauda باشد که بدلیل فشرده سازی طناب عصبی در پایه ستون فقرات اتفاق می افتد. این علائم باید در اسرع وقت ارزیابی شوند.
• اگر کمردرد همراه با تب با علت نامشخص یا کاهش وزن است.
• کمردرد در فرد با سابقه سرطان، سیستم ایمنی تضعیف شده، دچار پوکی استخوان یا مصرف کننده کورتیکواستروئیدها به مدت طولانی.
• کمردرد که در اثر افتادن یا تصادف است به خصوص اگر سن شما از 50 سال بیشتر باشد.
• گسترش درد به پایین پا، به ویژه اگر همراه با ضعف پا باشد.
• کمردرد که در طی چهار هفته بهبود پیدا نکند.

منابع: UP TO DATE